Back Karboon Afrikaans Karbon ALS العصر الفحمي Arabic Carboníferu AST Daş kömür dövrü Azerbaijani Каменнавугальны перыяд Byelorussian Карбон BE-X-OLD Карбон Bulgarian Karbon (pariuda) BJN Karbonifer Breton
| Średnia objętość w atmosferze | |||
| Tlenu |
ok. 32.5% obj.[a] | ||
|---|---|---|---|
| Dwutlenku węgla | |||
| Inne uśrednione dane | |||
| Temperatura |
ok. 14 °C[c] | ||
| Poziom morza (pow. obecnego) |
Spadł od 120 m do dzisiejszego poziomu w missisippie, potem wzrósł powoli do ok. 80 m pod koniec okresu[1] | ||
| Tabela stratygraficzna | |||
| |||
| |||
| okres / system | epoka / oddział | wiek / piętro | epoka / oddział regionalny (Europa zach.) | wiek / piętro regionalne (Europa zach.)[2][3] | wiek (mln lat) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| perm | cisural | assel | autun | młodsze | |||||
| karbon | pensylwan | późny pensylwan | gżel | silez | 298,9 ±0,15–303,7 ±0,1 | ||||
| stefan | C | ||||||||
| kasimow | 303,7 ±0,1–307,0 ±0,1 | ||||||||
| B | |||||||||
| A | |||||||||
| środkowy pensylwan | moskow | 307,0 ±0,1–315,2 ±0,2 | |||||||
| westfal | D | ||||||||
| C | |||||||||
| B | |||||||||
| wczesny pensylwan | baszkir | 315,2 ±0,2–323,2 ±0,4 | |||||||
| A | |||||||||
| namur | C | ||||||||
| B | |||||||||
| missisip | późny missisip | serpuchow | 323,2 ±0,4–330,9 ±0,2 | ||||||
| środkowy missisip | wizen | dinant | wizen | 330,9 ±0,2–346,7 ±0,4 | |||||
| wczesny missisip | turnej | turnej | 346,7 ±0,4–358,9 ±0,4 | ||||||
| dewon | późny dewon | famen | starsze | ||||||
| Podział według ICS, wrzesień 2023 | |||||||||
Karbon
- w sensie geochronologicznym – piąty okres ery paleozoicznej. Trwał od 358,9 ± 0,4 do 298,9 ± 0,15 milionów lat temu. Karbon dzieli się na dwie epoki: missisip i pensylwan.
- w sensie chronostratygraficznym – piąty system eratemu paleozoicznego, wyższy od dewonu, niższy od permu. Dzieli się na dwa oddziały: missisip i pensylwan. Międzynarodowy stratotyp granicy dewon/karbon znajduje się na wzgórzu La Serre (około 10 km na zachód od miejscowości Paulhan, region Montagne Noire w południowej Francji). Granica oparta jest na pierwszym pojawieniu się konodonta Siphonodella sulcata (Huddle, 1934).
System karboński wydzielili William Conybeare i William Phillips w 1822 roku na podstawie badań osadów Anglii i Walii. Nazwa pochodzi od łacińskiej nazwy węgla – carbo, ze względu na występowanie najbardziej charakterystycznego osadu w tym systemie – węgla kamiennego.
- ↑ B.U. Haq, S.R. Schutter. A Chronology of Paleozoic Sea-Level Changes. „Science”. 322 (5898), s. 64–68, 2008. DOI: 10.1126/science.1161648. Bibcode: 2008Sci...322...64H.
- ↑ Skompski S., Czy tabela stratygraficzna przestanie się zmieniać?, „Przegląd Geologiczny (2006-04)”, 54 (4), Państwowy Instytut Geologiczny - PIB, kwiecień 2006, s. 299, ISSN 0033-2151 [dostęp 2024-11-09] (pol.).
- ↑ Stupnicka E., Stempień-Sałek M.: Geologia regionalna Polski. Wyd. 4, zmienione. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2016, s. 111, 341. (pol.).