Kastracja

Ten artykuł dotyczy metody ubezpłodnienia. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.

Kastracja, zwana też wytrzebieniem – jedna z metod ubezpłodnienia, polegająca na chirurgicznej amputacji w obrębie zazwyczaj pierwszorzędnych (usunięcie gonad), też łącznie z drugorzędnymi cech płciowych zazwyczaj osobników męskich zwierząt (zarówno domowych, hodowlanych, jak i dzikich) i ludzi. Termin jest też niewłaściwie stosowany w przypadku kuracji farmakologicznej obniżania popędu płciowego u mężczyzn nazywanej kastracją chemiczną. Kastracja powoduje niepłodność, a także zaburzenie funkcjonowania układu hormonalnego. Współcześnie kastracja ludzi jest stosowana w przypadkach onkologicznych (np. rak jądra, rak jajnika). Kastracja była skutecznym sposobem hamowania wzrostu raka prostaty, jednak obecnie leki z grupy analogów gonadoliberyny wyparły kastrację chirurgiczną w tych przypadkach. Kastruje się także osoby poddające się operacji korekty płci.

Mężczyzn poddanych zabiegowi kastracji nazywano i nazywa się kastratami lub eunuchami, trzebieńcami i rzezańcami, choć stosuje się też rozróżnienie na kastratów – mężczyzn z usuniętymi tylko jądrami i eunuchów – z usuniętymi jądrami i prąciem. Słownikowo (według „Słownika języka polskiego” PWN) eunuch to mężczyzna pozbawiony jąder, a kastrat to mężczyzna po kastracji i synonim eunucha.