Back Concerto Afrikaans كونشرتو Arabic Концерт (әҫәр) Bashkir Концерт (музикална форма) Bulgarian Concert (forma musical) Catalan کنچێرتۆ CKB Koncert (hudební skladba) Czech Concerto Welsh Koncert (komposition) Danish Instrumentalkonzert German
Koncert (łac. concerto – spieram się, walczę, współzawodniczę[1]) – forma muzyczna, której istotą jest kontrastowanie partii zespołu (orkiestry) i partii solowej, zespołu i grupy solistów (concerto grosso), bądź samych partii solowych (np. koncerty wokalne).
Określenie „koncert” było początkowo używane na określenia utworów wokalno-instrumentalnych, w których instrumenty grały niezależne partie[2] – w przeciwieństwie do powszechnej praktyki renesansowej, w której instrumenty towarzyszące głosom tylko je dublowały. Przykładami tych najwcześniejszych koncertów są m.in. In Ecclesiis Giovanniego Gabrielego czy Saul, Saul, was verfolgst du mich Heinricha Schütza.
Pierwsze koncerty instrumentalne w swej obsadzie i konstrukcji przypominały wczesnobarokową sonatę solową czy canzonę instrumentalną jedno- lub wielogłosową z basso continuo. W muzyce polskiej słowa „concerto” jako pierwszy użył Adam Jarzębski do określenia utworów na 1-2 instrumentalne głosy solowe i basso continuo.
Później koncert w najczęściej spotykanej postaci ma budowę trzy-, cztero- (concerto da chiesa) lub – rzadziej – wieloczęściową i przeznaczony jest na jeden lub więcej (concerto grosso) instrumentów solowych z towarzyszeniem orkiestry. Forma koncertu ugruntowana została na przełomie XVII i XVIII wieku. Niektóre koncerty, zwłaszcza dziewiętnastowieczne, mają charakter wirtuozowski i popisowy.