Back Kosmologie Afrikaans ब्रह्माण्डविद्या ANP علم الكون Arabic علم الكون ARZ Cosmoloxía AST Kosmologiya Azerbaijani Kosmologie BAR Касмалогія Byelorussian Космология Bulgarian বিশ্বতত্ত্ব Bengali/Bangla
Kosmologia (z gr. kósmos: porządek, wszechświat oraz lógos: słowo, nauka) – pierwotnie dział filozofii rozpatrujący świat materialny w świetle jego ostatecznych przyczyn.
Termin ten został wprowadzony przez Christiana Wolffa, jednak stał się potem rzadko stosowany, gdyż został wyparty przez zbliżony znaczeniem „filozofia przyrody”[1]. Kosmologia zaczęła oznaczać głównie naukę empiryczną poszukującą odpowiedzi na pytanie o strukturę i ewolucję Wszechświata[2]. Natomiast pochodzenie Wszechświata, choć bywa przedstawiane jako ściśle związane z kosmologią, jest obszarem zainteresowania kosmogonii, a nie kosmologii[3].
Przed powstaniem nowożytnych nauk przyrodniczych, przy wyjaśnianiu zasad rządzących Wszechświatem łączono kwestie jego strony fizycznej z problemami natury metafizycznej (kosmologia religijna). Powstanie ogólnej teorii względności dało podstawę do tworzenia fizycznych modeli Wszechświata, a co za tym idzie do powstania kosmologii fizycznej, obejmującej kosmologię obserwacyjną i kosmologię teoretyczną[4][5].
Synonimem kosmologii była kosmografia, która oprócz informacji astronomicznych obejmowała też niektóre z innych nauk przyrodniczych, zwłaszcza nauk o Ziemi[6]. Termin ten oznaczał także podręcznik opisujący ten dział wiedzy[7].
- ↑ Podsiad 2000 ↓, s. 457.
- ↑ Kosmologia, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-07-23].
- ↑ Cosmogony or Cosmology? [online], National Aeronautics and Space Administration (NASA) (ang.).
- ↑ Maślanka 1989 ↓, s. 77–80.
- ↑ Ellis 2008 ↓.
- ↑ kosmografia, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2023-01-10].
- ↑
kosmografia [w:] Wielki słownik języka polskiego PAN [dostęp 2023-01-11]
