Kruk (wiersz)

Ten artykuł dotyczy wiersza. Zobacz też: inne znaczenia słowa „kruk”.

Kruk (ang. The Raven) – poemat Edgara Allana Poego, pierwodruk 29 stycznia 1845 roku w New York Evening Mirror. Po raz pierwszy poeta odczytał go publicznie w salonie literackim, prowadzonym przez jego przyjaciółkę Anne Lynch Botta^[1].

Utwór godzien jest uwagi ze względu na wyrazisty, dobitny rytm, melodyjne brzmienie, stylizację językową i atmosferę grozy. Opowiada o tajemniczej wizycie, jaką potrafiący mówić kruk złożył mężczyźnie zrozpaczonemu po stracie ukochanej, i przedstawia powolny proces przechodzenia nieszczęśnika w stan szaleństwa.

Język utworu, aliteracja^[2][3][4] (rare and radiant, filled me with fantastic terrors never felt before), paronomazje (pallid bust of Pallas just)^[2], wewnętrzne rymy (Once upon a midnight dreary, while I pondered, weak and weary, But the silence was unbroken, and the stillness gave no token,/And the only word there spoken was the whispered word, “Lenore?”) i archaiczne słownictwo podkreślają jego gotycki charakter. Poemat jest znany przede wszystkim z powtarzającego się w treści kluczowego wersu:

Quoth the Raven: Nevermore^[2].
przekład filologiczny: Rzekł Kruk: Nigdy więcej^[2].

Wiersz ma regularną budowę, jest to ośmiostopowiec trocheiczny – wersy składają się z ośmiu stóp zwanych trochejami. Wszystkie sześciowersowe strofy (jest ich 18) mają taką samą formę. Konsekwentnie zachowane metrum (prozodia) stwarza poczucie stabilności, spokoju, jednak użyte słownictwo kontrastuje z tym uczuciem i układem wiersza – powoduje bowiem wzrost napięcia i niepokój. Wielu uważa, iż utwór ten jest odzwierciedleniem paranoi autora^[5].