Lira

Ten artykuł dotyczy instrumentu muzycznego. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.

Lira

lyra, lira antyczna, lira klasyczna

Klasyfikacja naukowa

321.21 Chordofon złożony

Klasyfikacja popularna

chordofon szarpany

Podobne instrumenty

kitara, nyatiti

Multimedia w Wikimedia Commons

Lira – instrument muzyczny strunowy z grupy chordofonów. Składa się z korpusu rezonansowego o kształcie płaskiego pudełka lub miski, i umocowanych w nim dwóch ramion połączonych w górnej części jarzmem (poprzeczką, poziomą belką). Struny (najczęściej 4 lub 7^[1]) rozciągnięte są między korpusem (czasami wyposażonym w strunociąg) a poprzeczką^[2][3][4]. Zazwyczaj szarpane są palcami lub plektronem^[2][3], rzadziej pocierane smyczkiem^[5].

Lira znana była od czasów starożytnych w Azji i w Afryce^[3]. W starożytnej Grecji służyła głównie do akompaniamentu przy śpiewie i deklamacji^[2]; amatorska, ze skorupy żółwia, rogów antylopy i strun z włókna roślinnego nazywała się barbiton(inne języki), profesjonalna – kitara. W muzyce europejskiej stosowana była przejściowo w średniowieczu; nazywano ją chrotta^[3], a w Walii crwth^[6].

Wyróżnia się dwa główne typy liry:

• skrzynkowa – z korpusem w kształcie skrzynki (szuflady) i drewnianą, trwale zamocowaną płytą wierzchnią^[4]; w niektórych konstrukcjach (kitara) wydrążone wewnątrz ramiona były naturalnym przedłużeniem korpusu^[5],
• miskowa – z korpusem w formie płytkiego, miskowatego naczynia (pierwotne wykonywane były ze skorupy żółwia^[2]) przykrytego napiętą skórą, która spełnia funkcję płyty rezonansowej^[4], zazwyczaj smyczkowe^[5].