Merkantylizm

Ten artykuł należy dopracować:

→ poprawić styl – powinien być encyklopedyczny.
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Merkantylizm, ustrój merkantylny – system poglądów ekonomiczno-politycznych, który pojawił się we wczesnym okresie nowożytności, wywodzący się z bulionizmu – teorii mówiącej, że posiadanie metali szlachetnych w kraju równa się jego bogactwu.

Termin merkantylizm pojawił się w 1664 r. w książce O zasadach merkantylizmu Jeana Baptiste Colberta, a rozpropagowany został w 1776 r. przez słynnego ekonomistę Adama Smitha, który wywiódł go z łacińskiego słowa mercari, oznaczającego „handlować”, „prowadzić handel”, które z kolei pochodzi od słowa merx (dopełniacz mercis) oznaczającego „towar”^[1]. Początkowo używany był wyłącznie przez swoich krytyków, do których zaliczał się też Adam Smith.

Okres, gdy merkantylizm święcił największe triumfy, był epoką dominacji bogacącej się warstwy kupieckiej oraz silnej władzy państwa terytorialnie scentralizowanego. Był to system charakterystyczny głównie dla państw zachodnioeuropejskich, które posiadały dostęp do morza oraz silną flotę. Ostatnim merkantylistą brytyjskim był James Steuart (1712–1780).

W zależności od prowadzonej polityki wyróżnia się dwa zasadnicze okresy:

• merkantylizm wczesny, gdzie główny nacisk był położony na wzrost zasobów kruszców poprzez korzystny bilans wymiany handlowej,
• merkantylizm właściwy (rozwinięty), czyli okres charakterystyczny dla etapu produkcji manufakturowej.