Namibia

Republika Namibii

Republic of Namibia

Herb Flaga
Dewiza: Unity, Liberty, Justice (Jedność, Wolność, Sprawiedliwość)
Hymn: Namibia, Land of the Brave (Namibia, kraj ludzi dzielnych)
Ustrój polityczny	republika
Konstytucja	Konstytucja Namibii
Stolica	Windhuk
Data powstania	21 marca 1990
Prezydent	Nangolo Mbumba
Premier	Saara Kuugongelwa
Powierzchnia	824 292 km²
Populacja (2024) • liczba ludności	2 803 660
• gęstość	3,4 os./km²
Kod ISO 3166	NA
Waluta	dolar namibijski (NAD)
Telefoniczny nr kierunkowy	+264
Domena internetowa	.na
Kod samochodowy	NAM
Kod samolotowy	V5
Strefa czasowa	UTC +2 (CAT)
Język urzędowy	angielski
Religia dominująca	protestantyzm
PKB (2023)  • całkowite   • na osobę	13,49 mld[1] USD 5100[1] USD
PKB (PSN) (2023)  • całkowite   • na osobę	30,25 mld[1] dolarów międzynar. 11 440[1] dolarów międzynar.
Położenie na mapie
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Hasło w Wikisłowniku
Informacje w Wikipodróżach

Namibia, Republika Namibii (ang. Republic of Namibia, afr. Republiek van Namibië, niem. Republik Namibia) – państwo w południowo-zachodniej Afryce. Zajmuje powierzchnię 824 292 km², a zamieszkane jest przez 2 803 660 osób (szac. 2024)^[2].

Państwo położone jest nad Oceanem Atlantyckim. Teren jest przeważająco wyżynny, urozmaicony przez pasma górskie. Klimat suchy, znaczną część kraju zajmują pustynie – na zachodzie, wzdłuż wybrzeża pustynia Namib (od niej pochodzi nazwa państwa), na wschodzie – Kalahari; pozostałą, środkową część kraju zajmują sawanny^[3].

Namibia jest republiką z systemem prezydenckim. Stolicą i największym miastem jest Windhuk, położony w środkowej części kraju. Z gęstością zaludnienia na poziomie 3,4 os./km² (2024)^[2] Namibia należy do najrzadziej zaludnionych krajów świata^[a][4]. Około połowa ludności skoncentrowana jest na stosunkowo niewielkim obszarze na dalekiej północy kraju^[3][2]. Gospodarka jest jedną z najbardziej rozwiniętych w Afryce Subsaharyjskiej, z PKB realnym per capita na poziomie 11 500 USD (2023). Opiera się w dużej mierze na sektorze usługowym (w tym turystyce) oraz na górnictwie (m.in. wydobycie diamentów, złota, uranu)^[2][3]. Kraj cechuje się bardzo wysokim poziomem nierówności społecznych^[2], niemniej stopa ubóstwa spadła z ponad 60% w latach 90. XX wieku do 17,4% w 2015 roku^[5]. Walutą jest dolar namibijski^[2].

Ponad 87% populacji kraju stanowi ludność afrykańska, z czego ponad połowa należy do ludu Owambo; inne większe grupy etniczne to Kavango(inne języki), Herero i Damara. 6,5% stanowią Mulaci a 6% ludność biała. Językiem urzędowym jest angielski, ojczysty dla 2,3% populacji. Blisko połowa społeczeństwa posługuje się językami owambo; w użyciu znajduje się kilkanaście innych języków afrykańskich (m.in. nama, kavango(inne języki), herero) oraz afrikaans (9,4%). Zdecydowana większość mieszkańców wyznaje chrześcijaństwo^[2], ponad połowa z nich – protestantyzm^[3].

Obszar Namibii został skolonizowany przez Europejczyków w drugiej połowie XIX wieku. W 1884 roku ustanowiona została Niemiecka Afryka Południowo-Zachodnia, odpowiadająca obszarem współczesnemu państwu, z wyjątkiem enklawy wokół miasta portowego Walvis Bay, którą kilka lat wcześniej anektowali Brytyjczycy^[b]. Podczas I wojny światowej terytorium zostało zajęte(inne języki) przez wojska Związku Południowej Afryki; któremu Liga Narodów powierzyła ten obszar po wojnie jako terytorium mandatowe (Afryka Południowo-Zachodnia). Rząd Południowej Afryki de facto anektował terytorium, wbrew społeczności narodowej, inwestując w tutejszą infrastrukturę, ale i zaprowadzając system apartheidu. W 1966 roku Organizacja Narodów Zjednoczonych wycofała mandat Południowej Afryki do dalszego administrowania terytorium, uznając dalszą okupację kraju za nielegalną^[3]. Wówczas też rozpoczęła się wieloletnia wojna narodowowyzwoleńcza prowadzona przez SWAPO. Państwo uzyskało niepodległość, przyjmując nazwę Namibia^[c], w 1990 roku^[2]. Terytorium Walvis Bay zostało odstąpione Namibii w 1994 roku, tym samym kraj uzyskał obecne granice^[3].