Oaza

Zobacz też: inne znaczenia.

Oaza (ze stgr. Ὄασις Óasis, pierwotnie prawdopodobnie z koptyjskiego wahe, ouahe – miejsce do zamieszkania^[1]) – teren o bardzo bujnej roślinności na obszarze pustyń i półpustyń^[2]. Występują one w miejscach, gdzie woda z rzek przenika do gruntu (oazy nadrzeczne) lub w miejscach, gdzie zwierciadło wody gruntowej znajduje się płytko^[2] lub sięga powierzchni gruntu, powodując występowanie zbiorników lub obszarów źródliskowych^[3]. Zakładane są także oazy sztuczne – w miejscach zasilanych wodami gruntowymi pozyskiwanymi poprzez studnie artezyjskie lub nawadnianych kanałami prowadzącymi wody rzeczne. Takie same działania pozwalają także powiększyć obszar oaz naturalnych^[2].

Pierwotnie obszary naturalnych oaz były jedynymi w obrębie obszarów pustynnych i półpustynnych miejscami występowania roślin mezomorficznych, czyli przystosowanych do bytowania w siedliskach umiarkowanie wilgotnych (w odróżnieniu od dominujących poza tym na tych obszarach kserofitów, efemerów i słonorośli). Roślinność naturalna oaz została dawno już zniszczona, a w jej miejsce wprowadzone zostały rośliny uprawiane przez człowieka, takie jak: palmy daktylowe, Hyphaene thebaica, oliwka europejska, figowiec pospolity, morela zwyczajna. W cieniu palm uprawia się banany, granaty, cytrusy, melonowca właściwego. Czasem istnieją też warunki do upraw zbóż (pszenicy, i jęczmienia) oraz innych roślin (bób, maniok, kawa arabska, kokosy, lucerna, bawełna i in.)^[3]

Oazy występują głównie w Afryce Północnej (Egipt, Libia, Algieria) oraz w zachodniej Azji (Irak). Oazy wykorzystywane są przez ludność koczowniczą tych obszarów (Beduini, Tuaregowie) i są ważnymi punktami na szlakach karawan^[2].

Terminem oaza określa się również obszary w strefach polarnych wolne od lodu. Na zasadzie analogii:

pustynia – oaza pustynna

pustynia lodowa – oaza polarna