Obyczaj – forma zachowania powszechnie przyjęta w danej zbiorowości społecznej i poparta uznawaną w niej tradycją.[1]
Obyczaj jest elementem kontroli społecznej, stąd jego naruszenie powoduje zazwyczaj negatywną reakcję ze strony grupy. Obyczaje są przekazywane z pokolenia na pokolenie i ulegają zmianom bardzo powoli. Ogół obyczajów w danej zbiorowości tworzy jej obyczajowość.[2]
Cechy obyczajów:
- obyczaj jest elementarnym pojęciem wszystkich współczesnych nauk społecznych
- obyczaje są ściśle związane z systemem wartości, które są wyznawane i praktykowane przez daną grupę społeczną (kulturową)
- obyczaje regulują szeroki zakres spraw o istotnym znaczeniu społecznym, które pozostają poza sferą obowiązywania prawa
- obyczaje opierają się na tradycji
- obyczaje są pochodną procesu akulturacji
- obyczaje są elementem kontroli społecznej
- obyczaje są sankcjonowane przez różne odmiany presji społecznych
- obyczaje cechuje regularność
- obyczaje są elementem składowym procesu socjalizacji jednostki
- ogół obyczajów określa ogólną obyczajowość (mentalność) grupy