Okeanos

Okeanos
Ὠκεανός
	bóg morza zewnętrznego, ojciec wszystkich rzek
Występowanie	mitologia grecka
Teren kultu	starożytna Grecja
	Rodzina
Ojciec	Uranos
Matka	Gaja
Żona	Tetyda
Dzieci	okeanidy,; 3000 synów (rzeki); Amfitryta, Metyda
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Okeanos (stgr. Ὠκεανός Ōkeanós, łac. Oceanus) – w mitologii greckiej największy z tytanów, personifikacja tzw. morza zewnętrznego.

Uchodził za najstarszego syna Uranosa i Gai. Był mężem i bratem tytanidy Tetydy, z którą miał niezwykłą liczbę potomstwa – rzek wpadających do morza: ok. 3000 córek okeanid (wśród nich Urania i Eurynome)^[1] i tyluż synów oraz Metydę (Metis) – boginię mądrości^[2]. Wskutek tego uważany był za stwórcę (ojca) wszystkich rzek, m.in. takich jak Skamander, Meander, Granikos, Simois oraz Nil^[3].

Prawdopodobnie najstarsze z bóstw morskich; uosabiał rzekę opływającą świat zgodnie z pojęciami geograficznymi z najwcześniejszych epok greckiej kultury^[4]. Władca głębokich i bezkresnych wód, w rozumieniu Greków – „morza zewnętrznego”, od którego powstało określenie „ocean” jako rozległych wód wokół znanego świata^[5]. W starszych wersjach mitu była to ogromna rzeka oblewająca ziemię dokoła albo olbrzymie morze, po którym pływała ziemia w kształcie tarczy.

Rządził morzami za czasów tytanów, jednak po pokonaniu ich przez Zeusa zmuszony został do przekazania władzy na rzecz Posejdona^[6]. Wtedy odosobnił się i przestał opuszczać swój pałac położony na krańcu świata. Na fryzie pergamońskiego ołtarza Zeusa przedstawiono go wraz z Nereusem i Doris w walce z gigantami.

↑ Bogowie, demony, herosi. Leksykon. Kraków: Znak, 1997, s. 300. Najpiękniejszą była Amfitryta, o którą starał się i której małżonkiem został Posejdon (J. Parandowski: Mitologia, dz. cyt., s. 102-103).
↑ Władysław Kopaliński: Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych z almanachem. Warszawa: Świat Książki, 2000, s. 600.
↑ Również mitycznych – np. rzeki Styks, będącej najstarszą z jego córek (J. Parandowski: Mitologia, dz. cyt., s. 41).
↑ Michał Pietrzykowski: Mitologia starożytnej Grecji. Warszawa: WAiF, 1979, s. 55.
↑ Por. Zygmunt Kubiak: Literatura Greków i Rzymian.
↑ W zmaganiach tych nie uczestniczył, dlatego potraktowano go łagodniej (J. Parandowski: Mitologia, dz. cyt., s. 105).

[1] Bogowie, demony, herosi. Leksykon. Kraków: Znak, 1997, s. 300. Najpiękniejszą była Amfitryta, o którą starał się i której małżonkiem został Posejdon (J. Parandowski: Mitologia, dz. cyt., s. 102-103).

[2] Władysław Kopaliński: Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych z almanachem. Warszawa: Świat Książki, 2000, s. 600.

[3] Również mitycznych – np. rzeki Styks, będącej najstarszą z jego córek (J. Parandowski: Mitologia, dz. cyt., s. 41).

[4] Michał Pietrzykowski: Mitologia starożytnej Grecji. Warszawa: WAiF, 1979, s. 55.

[5] Por. Zygmunt Kubiak: Literatura Greków i Rzymian.

[6] W zmaganiach tych nie uczestniczył, dlatego potraktowano go łagodniej (J. Parandowski: Mitologia, dz. cyt., s. 105).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]