Oligarchia

Oligarchia (gr. ὀλιγαρχία „panowanie nielicznych”, od wyrazów ὀλίγος oligos „nieliczny” + ἀρχή arche „władza”) – forma rządów, polegająca na sprawowaniu władzy przez niewielką grupę ludzi^[1]. Najczęściej ludzie ci wywodzili się z arystokracji lub bogatych rodzin.

Najogólniej rzecz ujmując, oligarchia to rządy mogące upodabniać się do dyktatorskich, które cechują się przywłaszczeniem suwerennej roli w państwie przez dość wąską grupę, np. wyodrębnioną ze starszyzny rodowej lub elit majątkowych. Grupa rządząca jest zamknięta i wszystkie najważniejsze stanowiska w państwie oraz realna władza jest sprawowana przez jej członków. Nawet jeśli w obrębie elity władzy toczy się mniej lub bardziej zakulisowa walka o władzę, to oligarchia na zewnątrz występuje zdecydowanie jednolitym frontem, starając się nie dopuścić do władzy innych grup społecznych.

Występowała np. w wielu poleis starożytnej Grecji, w średniowiecznym państwie egipskich mameluków (oligarchia wojskowa), w Republice Weneckiej (oligarchia kupiecka), w pewnym okresie istnienia Rzeczypospolitej szlacheckiej (oligarchia magnacka) czy w XVIII-wiecznej Wielkiej Brytanii (oligarchia arystokratyczna).

Współcześnie mianem oligarchicznego określany bywa ustrój w Rosji i na Ukrainie^[2].

Za specyficzny rodzaj oligarchii są też uważane współczesne Chiny, gdzie władza sprawowana jest przez kolejne pokolenie komunistycznej „arystokracji”.