Paul Dirac

Paul Adrien Maurice Dirac

Państwo działania	Wielka Brytania
Data i miejsce urodzenia	8 sierpnia 1902 Bristol
Data i miejsce śmierci	20 października 1984 Tallahassee
profesor
Specjalność: fizyka
Alma Mater	University of Bristol, University of Cambridge
Uczelnia	University of Cambridge, University of Oxford
Nagrody
Nagroda Nobla w dziedzinie fizyki Medal Copleya
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Paul Adrien Maurice Dirac (IPA: [dɪˈræk], ur. 8 sierpnia 1902 w Bristolu, zm. 20 października 1984 w Tallahassee) – brytyjski fizyk teoretyk, noblista; w co najmniej dwóch rankingach fizyków znalazł się w pierwszej dziesiątce wszech czasów, a w jednym z nich zajął piąte miejsce^[1][2].

Dirac zajmował się m.in. fizyką cząstek elementarnych; współtworzył mechanikę kwantową jako autor równania nazwanego jego nazwiskiem. Łączy ono równanie Schrödingera ze szczególną teorią względności, jednak w inny sposób niż równanie Kleina-Gordona, pozwalając na poprawny opis elektronu i innych cząstek o spinie połówkowym, zwanych fermionami i opisanych rozkładem nazwanym m.in. od brytyjskiego teoretyka^[3]. Sformułowanie równania Diraca w 1928 pozwoliło dodatkowo:

• wyklarować pochodzenie spinu – jako że nie jest tam elementem arbitralnym, jak w równaniu Pauliego,
• przewidzieć antymaterię, a konkretniej pozyton zaobserwowany potem przez Andersona w 1932.

Dirac to również jeden z pionierów kwantowej teorii pola, a konkretniej elektrodynamiki kwantowej sformułowanej potem w pełni przez Schwingera, Feynmana, Tomonagę i Dysona. Do fizyki kwantowej Dirac wprowadził też m.in.:

• formalizm braketowy, będący podstawą ścisłego opisu mechaniki kwantowej przez przestrzenie Hilberta;
• obraz oddziaływania, łączący cechy opisu macierzowego Heisenberga i falowego Schrödingera, komplementarny do nich;
• model kwantowej próżni;
• macierze gamma;
• uogólnioną funkcję analogiczną do delty Kroneckera, sformalizowaną potem w ramach teorii dystrybucji.

Laureatem Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki został w roku 1933, razem ze Schrödingerem, za wkład w rozwój fizyki kwantowej^[4]. Diraca upamiętniono również nazwą zredukowanej stałej Plancka, pewnego typu miary probabilistycznej, co najmniej trzech nagród naukowych oraz planetoidy.