Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej

Prezydent Polski
Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej
	; Proporzec Prezydenta RP
	Obecny Prezydent
	; Andrzej Duda (2023)
	Stanowisko
Państwo	Polska
Data utworzenia	11 grudnia 1922
Pierwszy Prezydent	Gabriel Narutowicz
Długość kadencji	5 lat
Obecny Prezydent	Andrzej Duda
Obecny od	6 sierpnia 2020 (pierwsza kadencja: 6 sierpnia 2015)
Siedziba	Pałac Prezydencki w Warszawie
	Strona internetowa
	Multimedia w Wikimedia Commons

Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej (Prezydent RP) – zgodnie z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej najwyższy przedstawiciel polskich władz, gwarant ciągłości władzy państwowej, czuwa nad przestrzeganiem postanowień i przepisów Konstytucji, zwierzchnik Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej.

Instytucja prezydenta po raz pierwszy do systemu politycznego państwa polskiego została wprowadzona na mocy Konstytucji marcowej z 1921, kiedy to urząd Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej zastąpił urząd Naczelnika Państwa (powołany w 1918 w miejsce rozwiązanej wtedy Rady Regencyjnej Królestwa Polskiego). Zgodnie z przepisami ustawy zasadniczej z 1921, władze istniejące w momencie jej uchwalenia funkcjonowały do czasu wyłonienia nowych władz. Naczelnik Państwa sprawował zatem swój urząd do chwili objęcia go przez pierwszego prezydenta II Rzeczypospolitej – Gabriela Narutowicza, tj. do dnia 14 grudnia 1922. Początkowo instytucję prezydenta utworzono w formie charakterystycznej dla systemu parlamentarno-gabinetowego. Po uchwaleniu Konstytucji kwietniowej w 1935 ustrój państwa polskiego został przekształcony w autorytarny system prezydencki. Z drugiej strony konstytucja ta miała jednak istotne znaczenie dla zachowania ciągłości władzy państwowej w czasie wojny. Tak się stało we wrześniu 1939, kiedy to rząd polski zmuszony był opuścić terytorium kraju, kierując się do Francji przez Rumunię, gdzie został jednak internowany. Wtedy też prezydent RP Ignacy Mościcki desygnował swojego następcę – Władysława Raczkiewicza, przebywającego już we Francji. Tak więc Konstytucja kwietniowa stworzyła prawne podstawy dla legalnego funkcjonowania władz polskich na uchodźstwie podczas II wojny światowej – początkowo w Paryżu i Angers, a później w Londynie. Rząd RP na uchodźstwie jako podmiot prawa międzynarodowego był uznawany do 5 lipca 1945, natomiast funkcjonował – jako wyraz niezaakceptowania powojennego porządku prawno-politycznego w Polsce i nieuznawania Polski Ludowej – aż do 22 grudnia 1990.

Po II wojnie światowej i objęciu władzy w Polsce przez komunistów urząd prezydenta RP funkcjonował w latach 1947–1952. Jedynym prezydentem w tym okresie był Bolesław Bierut. Po wprowadzeniu Konstytucji z 1952 i zmianie nazwy państwa na Polską Rzeczpospolitą Ludową funkcje prezydenta przejęła kolegialna Rada Państwa z Przewodniczącym na czele.

W wyniku porozumień Okrągłego Stołu urząd prezydenta został przywrócony na mocy noweli kwietniowej z 1989. Ponieważ ówczesna oficjalna nazwa państwa brzmiała: Polska Rzeczpospolita Ludowa, wybrano jedynego w historii prezydenta PRL, którym został gen. Wojciech Jaruzelski. Kolejna nowelizacja konstytucji dokonana 29 grudnia 1989 m.in. przywróciła historyczną nazwę państwa: Rzeczpospolita Polska. Tym samym Wojciech Jaruzelski stał się zarazem pierwszym prezydentem III Rzeczypospolitej.

W 1990 wprowadzono nową konstytucyjną zasadę wyborów prezydenta: wybory powszechne, równe, bezpośrednie, w głosowaniu tajnym. Pierwszym prezydentem RP wybranym na podstawie tych zasad został Lech Wałęsa. W dniu 22 grudnia 1990 w Warszawie w siedzibie Sejmu złożył on konstytucyjną przysięgę. Na uroczystość tę przybył ostatni prezydent RP na uchodźstwie – Ryszard Kaczorowski. Przekazał on nowemu demokratycznie wybranemu prezydentowi insygnia władzy prezydenckiej II Rzeczypospolitej, kończąc tym samym urzędowanie polskich władz na uchodźstwie.

Od 6 sierpnia 2015 Prezydentem RP jest Andrzej Duda^[1].

↑ Wybory prezydenckie 2015: PKW ogłosiła oficjalne wyniki. Andrzej Duda prezydentem. onet.pl, 25 maja 2015. [dostęp 2015-05-25].

[duda2-1] Wybory prezydenckie 2015: PKW ogłosiła oficjalne wyniki. Andrzej Duda prezydentem. onet.pl, 25 maja 2015. [dostęp 2015-05-25].

[1]