Back Proton Afrikaans Proton ALS Protón AN प्रोटॉन ANP بروتون Arabic پروطون ARY Protón AST Proton (fizika) Azerbaijani پروتون AZB Pruotuons BAT-SMG

Proton

proton
Ilustracja
Schematyczna struktura protonu. u – kwarki górne, d – kwark dolny
Klasyfikacja

barion nukleon hadron

Symbol

p

Antycząstka

antyproton

Ładunek

+e 1,6021766208(98)⋅10−19 C[1]

Masa

1,007276466621(53) u[2] 1,67262192369(51)⋅10−27 kg[3]

938,27208816(29) MeV/c2[4]

Czas życia T1/2

> 2,1⋅1029 lat (lub trwały)

Spin

1/2

Proton, p (z gr. πρῶτον – ‘pierwsze’) – trwała cząstka subatomowa z grupy barionów o ładunku +1 i masie spoczynkowej równej ok. 1 u. Jeden z podstawowych składników materii.

Promień protonu został oszacowany na 0,84184 ± 0,00067 fm[5].

Protony wraz z neutronami stanowią nukleony, elementy jąder atomowych. Liczba protonów w jądrze danego atomu jest równa jego liczbie atomowej, która jest podstawą uporządkowania pierwiastków w układzie okresowym. Protony są głównym składnikiem pierwotnego promieniowania kosmicznego.

Proton według modelu standardowego jest cząstką złożoną, zaliczaną do hadronów, a ściślej barionów, zbudowaną z trzech kwarków: dwóch kwarków górnych „u” i jednego kwarku dolnego „d” (układ uud)[6] związanych silnym oddziaływaniem przenoszonym przez gluony. Zanim model standardowy został powszechnie przyjęty, proton uważany był za cząstkę elementarną.

Czynnik Landégo protonu: gp/2 = 2,792847351 ± 0,000000028

  1. ↑ elementary charge [online], National Institute of Standards and Technology (NIST) [dostęp 2019-01-31].
  2. ↑ proton mass in u [online], National Institute of Standards and Technology (NIST) [dostęp 2023-01-14].
  3. ↑ proton mass [online], National Institute of Standards and Technology (NIST) [dostęp 2023-01-14].
  4. ↑ proton mass energy equivalent in MeV [online], National Institute of Standards and Technology (NIST) [dostęp 2023-01-14].
  5. ↑ Grzegorz Łach, Problem promienia protonu (chyba) wyjaśniony, „Delta”, marzec 2018, s. 15.
  6. ↑ Proton, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2021-07-29].

Developed by StudentB