Back المطالب الإقليمية بالقارة القطبية الجنوبية Arabic Reclamaciones territoriales en L'Antártida AST Antarktidada ərazi iddiaları Azerbaijani Териториални претенции в Антарктида Bulgarian Reclamacions territorials a l'Antàrtida Catalan Územní nároky na Antarktidu Czech Politischer Status der Antarktis German Territorial claims in Antarctica English Reclamaciones territoriales en la Antártida Spanish ادعاهای ارضی در جنوبگان Persian

Roszczenia terytorialne na Antarktydzie

Mapa polityczna Antarktydy z zaznaczonymi roszczeniami terytorialnymi
Roszczenia terytorialne poszczególnych państw

Na mocy art. 4 Traktatu Antarktycznego, który wszedł w życie w 1961 r., żadne z państw nie może zgłaszać w czasie obowiązywania traktatu roszczeń terytorialnych do obszarów znajdujących się na południe od 60°S. Jednak roszczenia, które zostały zgłoszone przed wejściem w życie traktatu nie zostały nim ani anulowane, ani negowane – przed wejściem postanowień Traktatu w życie roszczenia do fragmentów Antarktydy i wysp przyległych zgłosiło 7 państw: Argentyna, Australia, Chile, Francja, Norwegia, Nowa Zelandia i Wielka Brytania (z 12 państw założycielskich).

Traktat zawarty został bezterminowo, lecz zgodnie z art. 12 w każdej chwili może zostać zmieniony za jednomyślną zgodą stron pełnoprawnych[1]. Po 30 latach obowiązywania (czyli od 1991 r.) możliwe jest zwołanie konferencji tych stron mogącej wprowadzić zmiany większością głosów, dotychczas zmiany takie nie nastąpiły[2].

Większość państw świata nie uznaje w ogóle tych roszczeń. Mimo to część z tych państw na swoich oficjalnych mapach zaznacza te terytoria. Większość z nich posiada również swoje stacje antarktyczne właśnie na tych terytoriach.

Większość z omawianych terytoriów to sektory Antarktydy wyznaczone przez południki, tworzące wycinek koła ciągnący się od bieguna południowego aż po 60° szerokości geograficznej południowej. Wyjątek stanowi terytorium Norwegii, która w 1930 r. zdefiniowała tylko wschodnie i zachodnie granice swojego obszaru roszczeń (południowa i północna granica nie zostały zdefiniowane[3]). Norwegia rości także sobie prawo do innego terytorium antarktycznego, niewielkiej Wyspy Piotra I. Roszczenia terytorialne Chile, Argentyny i Wielkiej Brytanii częściowo się nakładają.

W latach 1939–1945 III Rzesza rościła sobie prawa do części terytorium Ziemi Królowej Maud, zwanego Nową Szwabią[4].

  1. ↑ Obecnie liczba stron pełnoprawnych wynosi 29 z 53 państw członkowskich. Prawo głosu uzaleznione jest od posiadania stacji badawczej na Antarktydzie.
  2. ↑ Spotykane czasem twierdzenie, iż Traktat „zamrażał” roszczenia na lat 30, zaś Protokół Madrycki o ochronie środowiska z 1991 r. przedłużył ten termin o dalszych lat 50, jest błędne. Protokół ten nie wprowadził zmian do Traktatu, a okres 50 lat jest terminem obowiązywania, po którym możliwa będzie zmiana Protokołu większością głosów stron. Taka sytuacja będzie mogła mieć miejsce po 2048 r., bowiem Protokół wszedł w życie w 1998 r. (Protokół o ochronie środowiska do Układu w sprawie Antarktyki sporządzony w Madrycie 4 października 1991 r.).
  3. ↑ „Dronning Maud Land”. Norwegian Polar Institute.
  4. ↑ Przegląd politologiczny, nr 1/2007, s. 74.

Developed by StudentB