Back Saxhorn Catalan Σαξκόρνο Greek Saxhorn English Arkokorno Esperanto Saxhorno Spanish Saxhorno Basque Saxhorn French Sacschorn Irish Saxhorno IO Flicorni Italian
| |
| Klasyfikacja naukowa | |
| 423.232 | |
| Klasyfikacja popularna | |
| dęty blaszany |
Sakshorn – rodzina instrumentów muzycznych dętych blaszanych, opracowana w 1845[a] przez belgijskiego budowniczego instrumentów Adolphe Saxa[1][2]. Charakteryzują się zwiniętą piszczałką, która rozszerza się stożkowo niemal na całej długości[1]. Rura instrumentów klasycznych, zaprojektowanych przez Saxa, przebiega od ustnika poziomo ku przodowi, następnie opada w jednym lub kilku zwojach i przechodzi w odcinek pionowy, przebiegający blisko ciała muzyka. Kończy się wycelowaną w górę czarą głosową[3]. Piszczałka, w zależności od wielkości i przeznaczenia może mieć kształt trąbkowy, eliptyczny, owalny, tubowy, okrągły lub helikonowy. Sakshorny mają podobny do trąbkowego ustnik[1], z płytkim półkulistym kielichem[4], i praworęczny mechanizm złożony z trzech lub czterech wentylów obrotowych (rzadziej tłoczkowych)[1]. Nazywane są często terminami określającymi odpowiadające im skale głosu ludzkiego: sopran, alt, tenor itd.[2]
Sakshorny budowane były w 18 różnych wielkościach, w całej rozpiętości skali muzycznej – od bardzo wysokiego, o oktawę wyższego od sopranu sopranino, po oktawę niższy od kontrabasu i posiadający piszczałkę o długości 11 metrów burdon[5][3][2]. Wyższe instrumenty tej rodziny nazywane są skrzydłówkami; ich menzura umożliwia wydobycie dźwięków harmonicznych od 2. do 8. Niższe – tuby – mają bardzo szeroką menzurę i możliwość wydobycia również pierwszego dźwięku szeregu harmonicznego[4]. Współcześnie w orkiestrze symfonicznej używa się z rodziny sakshornów tylko tuby basowej lub kontrabasowej. Pozostałe odmiany mają zastosowanie w orkiestrach dętych[5].
<ref> dla grupy o nazwie „uwaga”, ale nie odnaleziono odpowiedniego znacznika <references group="uwaga"/>- ↑ a b c d Drobner 1997 ↓, s. 178.
- ↑ a b c Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu
<ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwiebritannicaBŁĄD PRZYPISÓW - ↑ a b Sachs 2005 ↓, s. 414.
- ↑ a b Drobner 1997 ↓, s. 163.
- ↑ a b Baculewski et al. 2006 ↓, s. 778.