Back Studium generale AST Studium generale Catalan Studium generale Czech Studium generale German Studium generale English Studium generale Spanish Studium generale Finnish Studium generale French Studium generale Hungarian Studium generale Italian
Studium generale, l. mn. studia generalia – nazwa nadawana w średniowieczu niektórym szkołom o randze międzynarodowej. Ze szkół tych wykształcił się średniowieczny uniwersytet.
Większość wczesnych studiów generaliów mieściła się w Italii, Francji, Anglii, Hiszpanii i Portugalii. Od zwykłych szkół różniły się tym, że uczyli się w nich studenci z całej Europy. Oprócz początkowego programu sztuk wyzwolonych prowadzono w nich kursy z medycyny, prawa czy teologii[1]. Przywileje, jakimi się cieszyły i odrębny, bardziej zaawansowany program studiów, spowodowały, że coraz bardziej zaczęły się one różnić od szkół lokalnych, tworząc instytucję uniwersytetu. Studium generale pozostało w średniowieczu oficjalnym terminem na oznaczenie tych szkół[2].
Status pierwszych studium generale (w Paryżu, Bolonii czy w Salerno) wynikał z ich własnych zasług[1]. Ich forma organizacyjna i względna samodzielność potwierdzone zostały następnie bullami papieskimi. W późniejszym okresie status i wiążące się z nim przywileje był nadawany przez papieża lub cesarza również dla nowo powstałych szkół. Uniwersytet Jagielloński otrzymał ten tytuł wraz z aktem erekcyjnym, wydanym w 1364 roku, jako 27 uczelnia w Europie.
Lista istniejących studium generale jest trudna do opracowania, ze względu na niejednolitość form powstawania, sporność niektórych przypadków, a także ustanie działalności niektórych z nich. Do 1300 powstało 18 studium generale, z czego 15-16 było nadal aktywnych. Dalsze 4 placówki (Reggio nell’Emilia, Piacenza, Palencia, Sewilla) są sporne (niejednoznaczne źródła, być może nie rozpoczęły działalności). Działające studia generale przekształciły się w uniwersytety, a 7 gromadziło żaków z całej Europy, zyskując znaczenie międzynarodowe (Bolonia, Paryż, Montpelier, Oksford, Padwa, Salamanca, Cambridge)[3].
W późniejszym okresie tytuł studium generale nadal był nadawany przez papieża, choć stopniowo tracił swoją rangę. Obecnie bywa używany na oznaczenie uczelni o randze niższej od uniwersytetu.
- ↑ a b Olaf Pedersen: The First Universities. Studium generale and the origins of university education in Europe. Cambridge: Cambridge University Press, 2000, s. 133.
- ↑ Olaf Pedersen: The First Universities. Studium generale and the origins of university education in Europe. Cambridge: Cambridge University Press, 2000, s. 145.
- ↑ Jacques Verger, Patterns, [w:] H. de Ridder-Symoens (red.), A history of the University in Europe. (1) Universities in the Middle Ages, Cambridge: Cambridge University Press, 1992, s. 55.