Xunzi

Xunzi

Nazwisko chińskie
Pismo uproszczone 荀子 Pismo tradycyjne 荀子 Hanyu pinyin Xúnzǐ Wade-Giles Hsün-tzu
Multimedia w Wikimedia Commons

Xunzi (w Polsce obowiązuje również spolszczone określenie Sün-tsy^[1]; ok. 298-ok. 238 p.n.e.) – filozof chiński, jeden z wybitnych przedstawicieli konfucjanizmu^[1].

Jego prawdziwym imieniem było Xun Kuang (荀況) lub Xun Qing (荀卿)^[2]. Pochodził z państwa Zhao. W wieku 50 lat przeniósł się do Qi, skąd na skutek intryg musiał wyemigrować do Chu, gdzie prawdopodobnie zmarł^[3]. Pozostawił po sobie napisane w formie traktatów filozoficznych, składające się z 32 rozdziałów dzieło nazwane jego imieniem^[2].

Nauczał, że każda z trzech potęg wszechświata: Niebo, Ziemia i Człowiek, ma swoje własne, konkretne powołanie. Powołaniem człowieka jest wykorzystywanie tego, co daje mu Ziemia i Niebo i tworzenie kultury. Pod pojęciem Nieba rozumiał nieosobowy, bezimienny i bezstronny ład przyrody^[2].

Xunzi głosił, że człowiek jest zły z natury i rodzi się z wrodzonym pragnieniem korzyści i przyjemności zmysłowych. Tylko wychowanie i kultura mogą uczynić go wartościowym. Wyróżniał 2 nurty pochodzenia moralności:

• współpraca społeczna, przejawiająca się w organizacji społecznej, dzięki której ludzie mogą współpracować i wspierać się wzajemnie w zaspokajaniu własnych pragnień.
• człowiek potrzebuje moralności nie dlatego, że nie może się bez niej obejść, ale dlatego, iż powinien ją mieć.

Aby organizacja społeczna zaistniała, trzeba wypracować reguły postępowania (li) – obrzędy, ceremonie, konwencje społeczne. Zapewniają one kontrolę, pielęgnację i upiększenie ludzkiej natury^[2].

Zaprzeczał istnieniu duchów, zjawisk nadprzyrodzonych i przepowiedni, kładł jednak duży nacisk na ceremonie pogrzebowe i ofiarne (zwłaszcza składane przodkom), które uważał za ważne elementy kultury^[2]. Muzykę traktował jako narzędzie wychowania.

Rozwinął teorie logiczne wykorzystując je do krytyki późniejszych moistów i szkoły nazw.