Back تشانج تشيدونج ARZ Zhang Zhidong Catalan Zhang Zhidong German Zhang Zhidong English Zhang Zhidong Finnish Zhang Zhidong French 張之洞 GAN Zhang Zhidong ID 張之洞 Japanese 장지동 Korean
| |||||||||
| Nazwisko chińskie | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||
Zhang Zhidong (ur. 4 września 1837, zm. 5 października 1909) – chiński urzędnik (mandaryn) z czasów dynastii Qing, jeden z najważniejszych polityków okresu schyłku cesarstwa. W przeciwieństwie do wielu qingowskich arystokratów z pochodzenia był Chińczykiem, a nie Mandżurem.
W 1880 roku, podczas zatargu granicznego pomiędzy cesarstwem chińskim a Rosją o rzekę Ili w Turkiestanie Zachodnim Zhang udowadniał na dworze, że armia chińska jest w stanie dotrzeć do Petersburga, zdobyć miasto i rozpocząć okupację swojego północnego sąsiada[1].
Od 1882 roku był gubernatorem Shanxi, w dwa lata później został gubernatorem generalnym "dwóch Guangów" (Guangdong i Guangxi), a w 1889 roku Hunanu i Hebei. W czasie swoich rządów w Wuhanie dbał o rozwój przemysłu, założył hutę żelaza, a także szkoły: kolejową, rzemieślniczą, górniczą i telegraficzną, oraz akademię wojskową[2]. Był jednym z najbliższych popleczników cesarzowej Cixi, zwolennikiem polityki samoumocnienia i w 1898 roku podczas stu dni reform wystąpił przeciwko reformatorom. Jako konfucjanista był autorem sławnego hasła chińska nauka to fundament, a zachodnia wiedza służy celom praktycznym (中学为体，西学为用; zhōngxué wéi tǐ, xīxué wéi yòng)[3], które oznaczało chęć zachowania tradycyjnego systemu społeczno-filozoficznego, a modernizację jedynie na poziome technologii.
W czasie powstania bokserów nawiązał porozumienie z Yuan Shikaiem, wystąpił przeciwko powstańcom[4] i znalazł się w gronie arystokratów którzy wymogli na Cixi wydanie 29 stycznia 1901 roku edyktu reformatorskiego. Od tego czasu należał do największych zwolenników ostrożnych, przeprowadzanych odgórnie przez dwór w Pekinie reform[5].
Od 1907 roku sprawował urząd Wielkiego Sekretarza i Wielkiego Radcy Dworu.
- ↑ Jakub Polit: Chiny. Warszawa: Wydawnictwo Trio, 2004, s. 41. ISBN 83-88542-68-0.
- ↑ Fairbank 1996 ↓, s. 201.
- ↑ Fairbank 1996 ↓, s. 238.
- ↑ Fairbank 1996 ↓, s. 212.
- ↑ Fairbank 1996 ↓, s. 224.