Zhou Enlai w 1949 roku | |
Data i miejsce urodzenia |
5 marca 1898 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
8 stycznia 1976 |
Premier Chińskiej Republiki Ludowej | |
Okres |
od 1 października 1949 |
Przynależność polityczna | |
Następca | |
Minister spraw zagranicznych Chińskiej Republiki Ludowej | |
Okres |
od 1 października 1949 |
Przynależność polityczna | |
Poprzednik | |
Pierwszy wiceprzewodniczący Komunistycznej Partii Chin | |
Okres |
od 30 sierpnia 1973 |
Przynależność polityczna | |
Poprzednik |
Lin Biao (do 1971) |
Następca | |
Wiceprzewodniczący Komunistycznej Partii Chin | |
Okres |
od 28 września 1956 |
Przynależność polityczna | |
Odznaczenia | |
Nazwisko chińskie | |||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||
Zhou Enlai, chiń. 周恩来 (ur. 5 marca 1898 w Huai’an, zm. 8 stycznia 1976 w Pekinie) – chiński polityk i wojskowy, pierwszy premier ChRL od momentu jej powstania w 1949 roku aż do śmierci.
Pochodził z zamożnej rodziny mandaryńskiej. Ukończył studia na Uniwersytecie Nankai w Tiencinie. W 1919 był więziony za udział w Ruchu 4 Maja. W latach 1920–1924 studiował we Francji (1920–1922) i Niemczech (1923–1924). Podczas pobytu za granicą w 1922 wstąpił do Komunistycznej Partii Chin. W tym samym roku założył we Francji europejską sekcję tej partii.
Po powrocie do Chin był w latach 1924–1926 szefem wydziału politycznego akademii wojskowej w Huangpu. Został usunięty z tego stanowiska przez Czang Kaj-szeka. Objął następnie funkcję szefa wydziału wojskowego Komunistycznej Partii Chin. W 1936 z ramienia KPCh prowadził w Xi’anie negocjacje z Kuomintangiem w sprawie utworzenia wspólnego frontu antyjapońskiego. Po zakończeniu wojny w latach 1945–1946 ponownie przewodniczył delegacjom KPCh podczas rozmów pokojowych z Kuomintangiem.
Po utworzeniu Chińskiej Republiki Ludowej w 1949 objął funkcję premiera, którą do 1958 sprawował równolegle z funkcją ministra spraw zagranicznych. Jako minister spraw zagranicznych m.in. podpisał układ o przyjaźni i współpracy z ZSRR w 1950 i w porozumieniu z Jawaharlalem Nehru sformułował pięć zasad pokojowego współistnienia podczas wizyty w Indiach w 1954. Od 1956 był członkiem Stałego Komitetu Biura Politycznego KPCh i zastępcą przewodniczącego KC KPCh.
Podczas rewolucji kulturalnej (1966–1976) Zhou zdystansował się od partyjnych ekstremistów, udało mu się jednak zachować zajmowane do tej pory stanowiska. Podczas 10 lat rewolucji kulturalnej starał się ratować chińską gospodarkę i chronić zabytki kultury przed zniszczeniem ze strony hunwejbinów (m.in. wprowadzając wojsko do Zakazanego Miasta). Starał się także chronić Deng Xiaopinga i doprowadził do przywrócenia mu stanowiska wicepremiera w 1973.
Zhou zmarł 8 stycznia 1976. Wiec na cześć zmarłego premiera zorganizowany przez studentów w przededniu chińskiego Święta Zmarłych 4 kwietnia na placu Niebiańskiego Spokoju przerodził się w wielką demonstrację przeciwko bandzie czworga.
Od 1925 był żonaty z Deng Yingchao (1904–1992), przewodniczącą Ludowej Politycznej Konferencji Konsultatywnej Chin w latach 1983–1988.