Samaritanci

Samaritanci ili Samarićani (hebrejski: שומרונים [Shomronim], arapski: السامريون‎ [as-Sāmariyyūn]) su etnoreligijska grupa na Levantu. U religijskom smislu predstavljaju sljedbenike samaritanizma, abrahamske religije srodne judaizmu. Religija im se temelji na Samaritanskom petoknjižju, a za sebe tvrde da predstavlja pravu vjeru drevnih Izraelita, odnosno u obliku prije babilonskog ropstva. Samaritanci sebe smatraju potomcima Izraelita koji su u to vrijeme ostali u Zemlji Izrael.

Iako se naziv Samaritanci obično povezuje sa Samarijom, on potiče od hebrejskog izraza שַמֶרִים – "Čuvari [Zakona]".^[1]

U Talmudu se pak njihove tvrdnje o drevnim precima osporavaju, te se za njih koristi izraz Kutejci (hebrejski: כותים [Kuthim]), koji navodno potiče od grada Cuthah (Kutha) u današnjem Iraku. Suvremena genetska istraživanja, pak, potvrđuju i navode samih Samaritanaca i navode u Talmudu.^[2]

Iako su kroz historiju bili prilično brojna zajednica – te imali više od milion pripadnika krajem rimskog perioda, do prije nekoliko vijekova se njihov broj smanjio na desetke hiljade – njihov neočekivani demografski pad se tumači nizom historijskih događaja, uključujući krvavo gušenje Trećeg samaritanskog ustanka (529) protiv bizanstke kršćanske vlasti te masovno preobraćenje na islam nakon arapskog osvajanja Palestine.^[3][4] Prema njihovom vlastitom popisu od 1., novembra 2007. bilo ih je 712^[5] Samaritanci danas žive u samo dvije lokacije – Kiryat Luza na planini Gerizim kraj Nablusa (Shechem) na Zapadnoj obali i u izraelskom gradu Holon.Postoje međutim i druge zajednice koje njegujus samaritanske tradicije izvan Izraela, prije svega u SAD.

Većina suvremenih Samaritanaca u Izraelu danas govori moderni hebrejski, dok u Nablusu kao maternji jezik koriste arapski. U liturgijske svrhe se koriste samaritanski hebrejski, samaritanski aramejski i samaritanski dijalekt arapskog, a svi se pišu samaritanskim alfabetom, varijantom starohebrejskog pisma, .^[6]

1. ↑ David Noel Freedman, The Anchor Bible Dictionary, 5:941 (New York: Doubleday, 1996, c1992).
2. ↑ Reconstruction of Patrilineages and Matrilineages of Samaritans and Other Israeli Populations From Y-Chromosome and Mitochondrial DNA Sequennce VariationPDF (855 KB), Hum Mutat 24:248–260, 2004.
3. ↑ M. Levy-Rubin, "New evidence relating to the process of Islamization in Palestine in the Early Muslim Period - The Case of Samaria", in: Journal of the Economic and Social History of the Orient, 43 (3), p. 257-276, 2000, Springer
4. ↑ Fattal, A.(1958) Le statut légal des non-Musulman en pays d'Islam, Beyrouth: Imprimerie Catholique, p. 72-73.
5. ↑ "Developed Community", A.B. The Samaritan News Bi-Weekly Magazine, November 1, 2007
6. ↑ Angel Sáenz-Badillos ; translated by John Elwolde. (1993). A History of the Hebrew Language. Cambridge, England: Cambridge University Press. ISBN 0-521-55634-1.