Back Виетнамтәи аибашьра Abkhazian Viëtnamoorlog Afrikaans Vietnamkrieg ALS የቬትናም ጦርነት Amharic Guerra de Vietnam AN वियतनाम युद्ध ANP حرب فيتنام Arabic لحرب د ڤييطنام ARY حرب فييتنام ARZ Guerra del Vietnam AST

Vijetnamski rat

Vijetnamski rat
Dio Indokineskih ratova tokom Hladnog rata

Sjevernovijetnamske trupe u borbi, oko 1966. godine.
Datum 1. 11. 1955.[A 1] - 30. 4. 1975.
(19 godina, 5 mjeseci, 4 sedmica i 1 dan)
Lokacija Južni Vijetnam, Sjeverni Vijetnam, Kambodža, Laos
Ishod Pobjeda Sjevernog Vijetnama
Teritorijalne promjene Ujedinjenje Sjevernog i Južnog Vijetnama u jednu državu - Vijetnam
Sukobljeni
Antikomunističke sile:
 Južni Vijetnam
 Sjedinjene Države
 Južna Koreja
 Tajland
 Australija
 Novi Zeland
 Filipini[1] 		Komunističke sile:
 Sjeverni Vijetnam
Việt Cộng
 Kina
 Sovjetski Savez
 Sjeverna Koreja
Vođe
Sjedinjene Američke Države Lyndon B. Johnson
Sjedinjene Američke Države Richard Nixon
Sjedinjene Američke Države William Westmoreland
Sjedinjene Američke Države Creighton Abrams
Južni Vijetnam Nguyễn Văn Thiệu 		Sjeverni Vijetnam Le Duan
Sjeverni Vijetnam Nguyen Chi Thanh
Sjeverni Vijetnam Vo Nguyen Giap
Sjeverni Vijetnam Van Tien Dung
Sjeverni Vijetnam Tran Van Tra
Sjeverni Vijetnam Ho Chi Minh
Vojne snage
~1,830.000 (1968.) ~461.000 (1968.)
Posljedice
J. Vijetnam
Mrtvih civila: 195.000 - 430.000
Mrtvih vojnika: 220.357 - 313.000
Ozlijeđenih: 1 170 000
Sjedinjene Američke Države SAD
Mrtvih: 58.220
Ozlijeđenih: 303.644
Južna Koreja J. Koreja
Mrtvih: 5099
Ozlijeđenih: 10.962
Nestalih: 4
Australija
Mrtvih: 500
Ozlijeđenih: 3.129[2]*
Novi Zeland Novi Zeland
Mrtvih: 37
Ozlijeđenih: 187[3] 		SVI/NFL
Mrtvih civila: 50.000 - 65.000
Mrtvih ili nestalih vojnika: 400.000 - 1,100.000
Ozlijeđenih: 600.000*
NR Kina
Mrtvih: 1.100
Ozlijeđenih: 4200
Mrtvih Vijetnamskih civila: 245.000 – 4,000.000*
Mrtvih Kambodžanskih civila: 200.000 - 300.000*
Mrtvih civila Lao naroda: 20.000 - 200.000*
Ukupan broj civilnih žrtava: 465.000 - 2,500.000*
Ukupan broj mrtvih: 1.102.000 - 3.886.026
(* = procjena)

Rat u Vijetnamu (vijetnamski: Chiến tranh Việt Nam, poznat i pod nazivom Drugi indokineski rat[4], a u Vijetnamu poznat pod nazivima Rat za otpor protiv Amerike ili jednostavnije Američki rat) je bio oružani sukob u eri Hladnog rata koji se odvijao na prostorima država Vijetnama, Laosa i Kambodže u razdoblju od 1. 11. 1955. godine[A 1] pa sve do pada Sajgona 30. 4. 1975. godine. Taj rat zapravo je nastavak Prvog indokineskog rata (1946–1954), a vodio se između Sjevernog Vijetnama - čiji su saveznici bili tadašnji Sovjetski Savez, Kina i ostale komunističke države - te vlade Južnog Vijetnama - čiji su najjači saveznik bile Sjedinjene Američke Države i druge antikomunističke zemlje.[9] Fronta nacionalnog oslobođenja Južnog Vijetnama (Vietkong) koja je surađivala sa Sjevernim Vijetnamom učestalo je vodila gerilski rat protiv antikomunističkih snaga u regiji dok je vojska Sjevernog Vijetnama ulazila u konvencionalnije sukobe i često slala satnije s velikim brojem vojnika u bitke.

Kako je rat trajao tako se uloga Vietkonga smanjivala, a uloga vojske Sjevernog Vijetnama povećavala. Američke snage i snage Južnog Vijetnama oslanjale su se na svoju zračnu superiornost i veliku borbenu moć zahvaljujući kojoj su pronalazili i uništavali razne operacije uključujući pješadiju, artiljeriju i zračne napade. Tokom rata, SAD su se koristile strategijom bombardiranja Sjevernog Vijetnama, a kao posljedica toga zračni prostor te države postao je najstrože branjeno područje u svijetu.

Američka vlada gledala je na američko uplitanje u rat kao na sprečavanje razvoja komunizma u Sjevernom Vijetnamu. To je bio dio veće strategije čiji je cilj bio spriječiti razvoj komunizma općenito. Prema američkoj domino teoriji, kada bi jedna zemlja postala komunistička, ostale zemlje regije bi je slijedile, a američka politika smatrala je komunističku prevlast nad cijelim Vijetnamom neprihvatljivom. S druge strane, vlada Sjevernog Vijetnama i Vietkong borili su se za ujedinjenje Vijetnama pod komunističkom vladavinom. Oni su na sukob gledali kao na kolonijalni rat kojeg su u početku morali voditi s Francuskom, a nakon toga sa SAD-om budući je Francusku podupirala vlada SAD-a, a kasnije i Južni Vijetnam koju su smatrali američkom marionetskom državom.[10]

Od 1950. godine američki vojni savjetnici počeli su dolaziti u područje koje je tada bilo poznato kao Francuska Indokina. Ranih 1960-ih godina američka umiješanost u sukob je eskalirala sa utrostručenjem vojnih trupa 1961. te ponovno 1962. godine.[11] Nakon incidenta u Tonkinškom zaljevu 1964. godine tokom kojeg se američki vojni brod sukobio s brzim gliserima Sjevernog Vijetnama, a nakon kojeg je donijeta Rezolucija o Tonkinškom zaljevu koja je američkom predsjedniku dala autorizaciju za povećanje vojne prisutnosti SAD-a u tom području, broj trupa SAD-a ponovno je povećan. Redovne američke borbene jedinice raspoređivane su od 1965. godine. Operacije su prešle međunarodne granice: pogranična područja Laosa i Kambodže američke snage učestalo i snažno su bombardirale pogotovo na vrhuncu svoje umiješanosti u sukob 1968. godine, iste godine kada su komunističke snage započele sa velikom Ofanzivom Tet. Ta ofanziva čiji je cilj bio svrgnuti vladu Južnog Vijetnama pokazala se neuspješnom, ali označila je prekretnicu rata budući je od tada američka javnost počela ozbiljno sumnjati u izjave svoje vlade o uspješnom progresu rata.

Američka razočaranost ratom dovela je do velikog povlačenja američkih kopnenih snaga kao dio politike poznate pod nazivom Vijetnamizacija čiji je cilj bio okončanje američke umiješanosti u rat te prebacivanje borbe s komunistima na južne Vijetnamce. Unatoč mirovnom sporazumu iz Pariza kojeg su potpisale sve zaraćene strane u januaru 1973. godine, sukobi su se nastavili. U SAD-u i većem dijelu zapadnog svijeta razvio se veliki antiratni pokret. Taj pokret postao je dijelom Kontrakulture 1960-ih godina.

Direktna američka umiješanost u sukob službeno je završila 15. 8. 1973. godine kao rezultat novog zakona Case-Church kojeg je donio i proveo američki Kongres.[12] Nakon što su u aprilu 1975. godine snage Sjevernog Vijetnama zauzele Sajgon, sukob je službeno okončan, a sljedeće godine Sjeverni i Južni Vijetnam postali su ujedinjeni. Tokom rata ljudski gubitci na svim stranama bili su masovni. Procjenjuje se da se broj poginulih Vijetnamaca (vojnika i civila) kreće između 800.000[13] i 3,100.000.[14][15][16] Uz to procjenjuje se da je poginulo 200.000 do 300.000 Kmera[17][18][19], 20.000 do 200.000 pripadnika Lao naroda[20][21][22][23][24][25] te preko 58.000 američkih vojnika.[A 2]


Greška u referenci: Oznake <ref> postoje za skupinu imenovanu kao "A", ali nema pripadajuće oznake <references group="A"/>

  1. ↑ „ALLIES OF THE REPUBLIC OF VIETNAM”. Pristupljeno 24. 9. 2011. 
  2. ↑ „Australian casualties in the Vietnam War, 1962–72 | Australian War Memorial”. Awm.gov.au. Arhivirano iz originala na datum 2013-05-16. Pristupljeno 29. 6. 2013. 
  3. ↑ „Overview of the war in Vietnam | VietnamWar.govt.nz, New Zealand and the Vietnam War”. Vietnamwar.govt.nz. 16. 7. 1965.. Arhivirano iz originala na datum 2013-07-26. Pristupljeno 29. 6. 2013. 
  4. ↑ Factasy. „The Vietnam War or Second Indochina War”. PRLog. Pristupljeno 29. 6. 2013. 
  5. ↑ DoD & 1998.
  6. ↑ Lawrence & 2009..
  7. ↑ Olson, Roberts & 1991..
  8. ↑ Origins of the Insurgency in South Vietnam, 1954–1960 Arhivirano 2017-10-19 na Wayback Machine-u, The Pentagon Papers (Gravel Edition), Volume 1, Chapter 5, (Boston: Beacon Press, 1971), Section 3, str. 314. – 346.; International Relations Department, Mount Holyoke College.
  9. ↑ „Vietnam War”. Encyclopædia Britannica. Pristupljeno 5. 3. 2008. »U međuvremenu su SAD sa svojom demoraliziranom vojskom i izrazito podijeljenim građanstvom započele proces mirenja s porazom u svojem najdužem i najkontroverzinijem ratu do tada« 
  10. ↑ Digital History, Steven Mintz. „The Vietnam War”. Digitalhistory.uh.edu. Arhivirano iz originala na datum 2011-10-30. Pristupljeno 31. 10. 2011. 
  11. ↑ Vietnam War Statistics and Facts 1 Arhivirano 2009-10-06 na Wayback Machine-u, 25th Aviation Battalion website.
  12. ↑ Kolko & 1985..
  13. ↑ Charles Hirschman et al., "Vietnamese Casualties During the American War: A New Estimate," Population and Development Review, decembar 1995.
  14. ↑ Associated Press, 3. 4. 1995., "Vijetnam kaže da je u borbi za sjever poginulo 1,100.000 ljudi."
  15. ↑ Shenon, Philip (23. 4. 1995.). „20 Years After Victory, Vietnamese Communists Ponder How to Celebrate”. The New York Times. Pristupljeno 24. 2. 2011. 
  16. ↑ „fifty years of violent war deaths: data analysis from the world health survey program: BMJ”. 23. 4. 2008.. Pristupljeno 5. 1. 2013. 
  17. ↑ Heuveline, Patrick (2001). "The Demographic Analysis of Mortality in Cambodia." In Forced Migration and Mortality, eds. Holly E. Reed and Charles B. Keely. Washington, D.C.: National Academy Press.
  18. ↑ Sliwinski & 1995..
  19. ↑ Banister, Judith, and Paige Johnson (1993.). "After the Nightmare: The Population of Cambodia." In Genocide and Democracy in Cambodia: The Khmer Rouge, the United Nations and the International Community, ed. Ben Kiernan. New Haven, Conn.: Yale University Southeast Asia Studies.
  20. ↑ Warner, Roger, Shooting at the Moon (1996.), str. 366, procjenjuje 30,000 Hmong.
  21. ↑ Obermeyer, "Fifty years of violent war deaths from Vietnam to Bosnia", British Medical Journal, 2008., procjenjuje ukupno 60,000 mrtvih.
  22. ↑ T. Lomperis, From People's War to People's Rule, (1996.), procjenjuje 35,000 mrtvih.
  23. ↑ Small, Melvin & Joel David Singer, Resort to Arms: International and Civil Wars 1816–1980, (1982.), procjenjuje 20.000 mrtvih.
  24. ↑ Taylor, Charles Lewis, The World Handbook of Political and Social Indicators, procjenjuje 20,000 mrtvih.
  25. ↑ Stuart-Fox 1997: str. 144, koji procjenjuje 200,000 žrtava do 1973.
  26. ↑ „America's Wars”. Department of Veterans Affairs. maj 2010.. Arhivirano iz originala na datum 2014-01-24. Pristupljeno 2014-11-02. 
  27. ↑ Anne Leland; Mari–Jana "M-J" Oboroceanu (26. 2. 2010.). „American War and Military Operations: Casualties: Lists and Statistics”. Congressional Research Service. 
  28. ↑ Lawrence & 2009.
  29. ↑ Aaron Ulrich (editor); Edward FeuerHerd (producer and director) (2005 & 2006) (Box set, Color, Dolby, DVD-Video, Full Screen, NTSC, Dolby, Vision Software). Heart of Darkness: The Vietnam War Chronicles 1945–1975 (Documentary). Koch Vision. Event occurs at time 321 minute. ISBN 1-4172-2920-9. 
  30. ↑ Kueter, Dale. Vietnam Sons: For Some, the War Never Ended. AuthorHouse (21. 3. 2007.). ISBN 978-1425969318

Developed by StudentB