Back Plutonium Afrikaans Plutonium ALS ፕሉቶኒየም Amharic Plutonio AN प्लोटोनियम ANP بلوتونيوم Arabic پلوطونيوم ARY بلوتونيوم ARZ Plutoniu AST Plutonium Azerbaijani
 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Plutonij | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Izgovarjava | IPA: [plutónij] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Alotropi | glej Alotropi plutonija | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Videz | srebrno bel, na zraku postane temno siv | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Masno število | [244] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Plutonij v periodnem sistemu | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Vrstno število (Z) | 94 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Skupina | n/a | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Perioda | perioda 7 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Blok | blok f | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Razporeditev elektronov | [Rn] 5f6 7s2 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Razporeditev elektronov po lupini | 2, 8, 18, 32, 24, 8, 2 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Fizikalne lastnosti | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Faza snovi pri STP | trdnina | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Tališče | 639,4 °C | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Vrelišče | 3228 °C | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Gostota (blizu s.t.) | 19.85 (239Pu)[1] g/cm3 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| v tekočem stanju (pri TT) | 16,63 g/cm3 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Talilna toplota | 2,82 kJ/mol | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Izparilna toplota | 333,5 kJ/mol | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Toplotna kapaciteta | 35,5 J/(mol·K) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Parni tlak
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Lastnosti atoma | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Oksidacijska stanja | +2, +3, +4, +5, +6, +7, +8 (amfoterni oksid) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Elektronegativnost | Paulingova lestvica: 1,28 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ionizacijske energije |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Atomski polmer | empirično: 159 pm | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Kovalentni polmer | 187±1 pm | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Druge lastnosti | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Pojavljanje v naravi | iz razpada | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Kristalna struktura | monoklinska | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Hitrost zvoka | 2260 m/s | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Temperaturni raztezek | 46,7 µm/(m⋅K) (pri 25 °C) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Toplotna prevodnost | 6,74 W/(m⋅K) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Električna upornost | 1,460 µΩ⋅m (pri 0 °C) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Magnetna ureditev | paramagnetik | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Youngov modul | 96 GPa | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Strižni modul | 43 GPa | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Poissonovo razmerje | 0,21 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Številka CAS | 7440-07-5 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Zgodovina | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Poimenovanje | po pritlikavem planetu Plutonu, ki je poimenovan po bogu podzemja Plutonu | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Odkritje | Glenn T. Seaborg, Arthur Wahl, Joseph W. Kennedy, Edwin McMillan (1940–1941) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Najpomembnejši izotopi plutonija | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Plutónij je radioaktiven kovinski kemični element, ki ima v periodnem sistemu simbol Pu in atomsko število 94. Njegova atomska teža je 244,06, gostota je 19.800 kg/m³. Uporablja se v večini sodobnih jedrskih orožij. Najpomembnejši izotop plutonija je 239Pu z razpolovno dobo 24.200 let. Plutonij pridobivamo v jedrskih reaktorjih, kjer jedro urana (238U) zajame nevtron in nastane nestabilni uranov izotop, ki po hitrem beta razpadu (β−-razpad) predide v razmeroma stabilni plutonij 239. Z zaporednim zajetjem nadaljnjih nevtronov nastanejo drugi transuranski elementi, vključno z izotopi plutonija z višjo atomsko maso.
Za izdelavo atomskih bomb je zelo primeren plutonij 239Pu, ki je ceplijiv in ga je razmeroma lahko pridobivati v ustreznih produkcijskih ali dvonamenskih jedrskih reaktorjih. Za izdelavo plutonijske atomske bombe zadostuje že manj kot 10 kg kovine, minimalno celo le 4,4 kg, kar gre v kroglo s premerom manj kot 10 cm; nekaj več prostora pa zavzame celotni mehanizem atomske bombe.
238Pu ima razpolovni čas 88 let in se uporablja na vesoljskih sondah kot gorivo za RTG - Termoelektrični generator.
- ↑ Calculated from the atomic weight and the atomic volume. The unit cell, containing 16 atoms, has a volume of 319.96 cubic Å, according to Siegfried S. Hecker (2000). »Plutonium and its alloys: from atoms to microstructure« (PDF). Los Alamos Science. 26: 331.. This gives a density for 239Pu of (1,66053906660×10−24g/dalton×239,0521634 daltons/atom×16 atoms/unit cell)/(319,96 Å3/unit cell × 10−24cc/Å3) ali 19,85 g/cc.