Back Бразилиа Abkhazian Brasil ACE Бразилие ADY Brasilië Afrikaans Brasilien ALS ብራዚል Amharic Brazil AMI Brasil AN Brasil ANG Burazilu ANN
 | Ky artikull ose seksion duhet të përmirësohet sipas udhëzimeve të Wikipedia-s. Ju lutemi ndihmoni edhe ju në përmirësimin e këtij artikulli. |
| Republika Federative e Brazilit República Federativa do Brasil (portugalisht) | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
.svg) | |||||
| Moto Kombëtare | "Ordem e Progresso" (Rregull dhe përparim) | ||||
| Himni Kombëtar | "Hino Nacional Brasileiro" (Himni Kombëtar Brazilian) | ||||
| Kryeqyteti | Brazilia | ||||
| Qyteti më i madh | Sao Paulo | ||||
| Gjuha zyrtare | Portugalisht | ||||
| Pavarësia | 7 shtator 1822 | ||||
| Anëtarësimi në OKB | 24 tetor 1945 | ||||
| Forma e qeverisjes | Republikë federale presidenciale | ||||
| President | Jair Bolsonaro | ||||
| Nënpresident | Hamilton Mourão | ||||
| Sipërfaqja – totale – % ujë |
Vëndi i 5-të 8.515.767 km² 0,65 | ||||
| Popullsia (2015) – totale – dendësia |
Vëndi i 5-të 205.338.000 banorë 23,8 banorë/km² | ||||
| PBB (2016) PBB për banor |
1,534 miliard dollarë 8.802 dollarë | ||||
| Monedha | Real (BRL) | ||||
| Zona kohore | UTC-2 deri -5) | ||||
| Prefiksi telefonik | +55 | ||||
| Kodi i internetit | .br | ||||
| Kodi ISO 3166-1 | BR | ||||
Brazil (portugalisht: Brasil), zyrtarisht Republika Federative e Brazilit (portugalisht: República Federativa do Brasil), është shteti më i madh në Amerikën e Jugut dhe gjithë Amerikën Latine. Ai është shteti i pestë më i madh në botë, si nga sipërfaqja dhe nga popullsia.[1] Ai është shteti më i madh portugalisht-folës në botë, dhe i vetmi në kontinentet amerikane.
Brazili kufizohet nga Oqeani Atlantik në lindje me një vijë bregdetare prej 7.491 km.[2] Ai kufizohet me të gjitha vendet e tjera të Amerikës së Jugut, përveç Ekuadorit dhe Kilit dhe zë 47.3 përqind të kontinentit të Amerikës së Jugut.[3] Zona e lumit Amazon përfshin një pyll të madh tropikal, që ka shumëllojshmëri kafshësh të egra, sisteme ekologjike të larmishme dhe burime të mëdha natyrore që përfshijnë zona të shumta të mbrojtura ligjërisht.
Brazili banohej nga disa fise para mbërritjes në vitin 1500 të eksploruesit Pedro Alvares Cabral, i cili e deklaroi zonën pjesë të Perandorisë Portugeze. Brazili mbeti një koloni portugeze deri në vitin 1808, kur kryeqyteti i perandorisë u transferua nga Lisbona në Rio de Janeiro. Në 1815, kolonia u ngrit në rangun e mbretërisë, pas formimit të Mbretërisë së Bashkuar të Portugalisë, Brazilit dhe Algarves. Pavarësia u arrit në vitin 1822 me krijimin e Perandorisë së Brazilit, një shtet unitar i qeverisur nën një monarki kushtetuese dhe një sistem parlamentar. Ratifikimi i kushtetutës së parë në vitin 1824 çoi në formimin e një legjislature dydhomëshe, që u quajt Kongresi Kombëtar. Vendi u bë republikë presidenciale në vitin 1889, pas një grusht shteti ushtarak. Një juntë ushtarake autoritare erdhi në pushtet në vitin 1964 dhe sundoi deri në 1985, pas të cilit qeverisja civile rifilloi. Kushtetuta e tanishme e Brazilit, e formuluar në vitin 1988, e përcakton atë si një republikë federale.[4] Federata përbëhet nga bashkimi i Qarkut Federal, 26 shteteve, dhe 5.570 bashkive. Brazili ka popullsinë më të madhe në botë të besimit katolik dhe është vendi më i populluar i botës me shumicë katolike.
Ekonomia e Brazilit në vitin 2015 ishte e nënta më e madhe në botë për nga Prodhimi i Brendshëm Bruto (PBB) dhe e teta për nga Vlera e Fuqisë Blerëse (VFB).[5] Një anëtar i grupit BRICS, Brazili deri në vitin 2010 kishte një prej ekonomive të mëdha me rritjen më të shpejtë në botë, me reforma ekonomike që i dhanë vendit ndikim dhe njohje të reja ndërkombëtare.[6] Banka e Zhvillimit Kombëtar e Brazilit luan një rol të rëndësishëm në rritjen ekonomike të vendit. Brazili është një anëtar themelues i Kombeve të Bashkuara, G20, BRICS, Unasul, Mercosul, Organizatës së Shteteve Amerikane, Organizatës së Shteteve Ibero-amerikane, CPLP dhe Bashkimit Latin. Brazili është një fuqi rajonale në Amerikën Latine dhe një fuqi e mesme në çështjet ndërkombëtare. Brazili ka qenë prodhuesi më i madh i kafes për 150 vjetët e kaluar.
- ^ S. George Philander (2012). Encyclopedia of Global Warming and Climate Change, Second Edition. Princeton University. fq. 148. ISBN 978-1-4129-9261-9.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Geography of Brazil". The World Factbook. Central Intelligence Agency. 2016. Arkivuar nga origjinali më 22 dhjetor 2015. Marrë më 17 prill 2016.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "BRAZIL – Land". Arkivuar nga origjinali më 23 tetor 2014.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Brazilian Federal Constitution". Presidency of the Republic. 1988. Arkivuar nga origjinali më 13 dhjetor 2007. Marrë më 3 qershor 2008.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "CIA – The World Factbook – Country Comparisons – GDP (purchasing power parity)". Cia.gov. Arkivuar nga origjinali më 4 qershor 2011. Marrë më 17 prill 2016.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Clendenning, Alan (17 prill 2008). "Booming Brazil could be world power soon". USA Today – The Associated Press. fq. 2. Marrë më 2008-12-12.
{{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)