Back Германиа Abkhazian Jeureuman ACE Германие ADY Duitsland Afrikaans Deutschland ALS ጀርመን Amharic Germany AMI Alemanya AN Þeodscland ANG Jameni ANN
Republika Federale e Gjermanisë Bundesrepublik Deutschland (Gjermanisht)
| |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Himni: "Das Lied der Deutschen" "Kënga e Gjermanisë" | |||||
| |||||
| Kryeqyteti dhe qyteti më i madh | Berlini 52°31′N 13°23′E / 52.517°N 13.383°E | ||||
| Gjuhët zyrtare | Gjermanisht | ||||
| Nofka | Gjerman/e | ||||
| Qeveria | |||||
| Lloji i qeverisjes | Republikë parlamentare federale | ||||
| Frank-Walter Steinmeier | |||||
| Olaf Scholz | |||||
| Kuvendi | Bundestag, Bundesrat[a] | ||||
| Sipërfaqja | |||||
• Gjithsej | 357,600 km2 (138,100 sq mi) (63) | ||||
• Ujë (%) | 1.27 | ||||
| Popullsia | |||||
• Përllogaritje 2023 | 84,669,326 (19) | ||||
• Dendësia | 236/km2 (611.2/sq mi) | ||||
| Ekonomia | |||||
| PBB (PFB) | Përllogaritje 2024 | ||||
• Gjithsej |  $5.687 trillion[1] (5-të) | ||||
• Për kokë banori | $67,245 (18-të) | ||||
| PBB (zyrtare) | Përllogaritje 2024 | ||||
• Gjithsej | $4.591 trilion (3-të) | ||||
• Për kokë banori | $54,291 (19-të) | ||||
| Monedha | Euro (€) (EUR) | ||||
| Të dhëna të tjera | |||||
| Gini (2022) |  28.8[2]i ulët | ||||
| IZHNJ (2022) | 0.950[3] shumë i lartë · 6-të | ||||
| Zona kohore | UTC+1 (CET) | ||||
• Verës | UTC+2 (CEST) | ||||
| Formati i datës |
| ||||
| Ana e drejtimit të makinës | djathtas | ||||
| Prefiksi telefonik | +49 | ||||
| Kodi i internetit TLD | .de | ||||
|
| |||||
Gjermania (gjermanisht: Bundesrepublik Deutschland, lexo: Bundesrepublik Dojçland, ose Deutschland, lexo: Dojçland), zyrtarisht Republika Federale e Gjermanisë, ndodhet në pjesën qendrore të Evropës dhe kufizohet në veri me Danimarkën, në lindje me Poloninë, në juglindje me Çekinë, në jug me Austrinë dhe Zvicrën, në perëndim me Francën, Luksemburgun, Belgjikën dhe Holandën. Ndërsa në veri në anën perëndimore e përshkon kufiri natyral i Detit të Veriut dhe anën lindore Deti Baltik. Territori i Gjermanisë mbulon 357,021 km² ai ndikohet nga klimat mesatare sezonale.
Me mbi 82 milion banorë, Gjermania ka numrin më të madh të popullsisë në Evropë dhe është e treta shtëpi për numrin e migrantëve ndërkombëtarë.[4] Kryeqyteti dhe gjithashtu qyteti më i madh i vendit është Berlini, ndërsa qendra më e madhe financiare është Frankfurti;qendra më e madhe urbane është Ruhri.
Një rajon i quajtur Germania, i banuar nga disa fise gjermanike, është njohur dhe dokumentuar para vitit 100 pas.e.s. Prej shekullit X, territoret gjermane kanë formuar pjesën qendrore të Perandorisë së Shenjtë Romake, që qëndroi deri më 1806. Gjatë shekullit XVI, Gjermania Veriore u bë qendra e Reformave protestante. Si një shtet-komb modern, vendi fillimisht u bashkua mes Luftës Franko-Prusiane më 1871. Pas Luftës së Dytë Botërore, Gjermania u nda në dy shtete të veçanta përgjatë vijave të okupimit nga Aleatët më 1949.[5] Dy shtetet u ribashkuan më 1990. Gjermania Perëndimore ishte anëtare themeluese e Komunitetit Evropian në 1957, që më vonë u bë Bashkimi Evropian në 1993. Gjermania është pjesë e zonës Schengen, pa kufij, dhe ka adoptuar valutën evropiane, euron, në 1999.
Gjermania është një Republikë parlamentare federative prej gjashtëmbëdhjetë shtetesh (gjermanisht Bundesländer). Kryeqyteti dhe qyteti më i madh është Berlini.
Gjermania është anëtare e Kombeve të Bashkuara, NATOs, G8-ës, G4-ës dhe ka nënshkruar Protokollin Kyoto. Është ekonomia e tretë në botë për nga Prodhimi i Brendshëm Bruto (PBB) dhe eksportuesi më i madh në botë i mallrave më 2007. Në terma absolutë, Gjermania ka buxhetin vjetor për ndihma zhvillimore të dytin në botë (pas SHBA-së)[6]. Vendi ka ndërtuar një standard të lartë jetese dhe ka themeluar një sistem gjithëpërfshirës të sigurisë sociale. Ajo ka një pozicion kyç në afera evropaine dhe mirëmban një partnership të ngushtë nivel ndërkombëtar.[7] Gjermania njihet si lider shkencor dhe teknologjik në disa fusha.[8]
Gabim referencash: Etiketat <ref> ekzistojnë për një grup të quajtur "lower-alpha", por nuk u gjet etiketa korresponduese <references group="lower-alpha"/>
- ^ "World Economic Outlook Database, April 2024 Edition. (Germany)". www.imf.org (në anglisht). International Monetary Fund. 16 prill 2024. Arkivuar nga origjinali më 29 prill 2024. Marrë më 16 prill 2024.
- ^ "Gini coefficient of equivalised disposable income" (në anglisht). Eurostat. Arkivuar nga origjinali më 9 tetor 2020. Marrë më 25 nëntor 2023.
- ^ "Human Development Report 2023/24" (PDF) (në anglisht). United Nations Development Programme. 13 mars 2024. Arkivuar (PDF) nga origjinali më 13 mars 2024.
- ^ Germany: Inflow of foreign population by country of nationality, 1994 to 2003
- ^ Gjyqi Kushtetues Federal i Gjermanisë (2 BvF 1/73; BVerfGE 36, 1) : Rajhu Gjerman si nje shtet Gjerman është identikisht i njëjtë me Republikën Federale të Gjermanisë [sepse ekziston si nje komb-shtet dhe si nje personalitet legal nderkombetar (ligji publik ndërkombetar) qe ne 1871]. Ne 1949, ndarja e lindjes – me perendimin tregoi se nuk kishte themele per nje shtet te ri Perendimor Gjerman si dhe mungesen e nje sukesori te Rajhut Gjerman, ne vend te asaj nje pjese e Gjermanise u riorganizua.
- ^ Germany world's second biggest aid donor after US Arkivuar 24 maj 2011 tek Wayback Machine TopNews, India, Retrieved 2008, 04-10.
- ^ The leader of Europe? Answers an ocean apart International Herald Tribune. April 4, 2008. Retrieved 2008, 04-04.
- ^ Confidently into the Future with Reliable Technology Arkivuar 5 nëntor 2013 tek Wayback Machine www.innovations-report.de. May 7, 2008. Retrieved 2008, 04-04.