Indonesia

Republika ng Indonesia Republik Indonesia (Indones)
Watawat Garuda Pancasila (Kawi) Pambansang Sagisag
Salawikain: Bhinneka Tunggal Ika (Kawi) "Pagkakaisa sa Pagkakaiba" Pambansang ideolohiya: Pancasila[1][2]
Awiting Pambansa: Indonesia Raya "Dakilang Indonesya"
Kabisera	Jakarta
Pinakamalaking lungsod	Surabaya, Medan, Bandung
Wikang opisyal	Indonesia
Pangkat-etniko (2000)	40.6% Habanes 15.0% Sundanes 3.3% Madures 2.7% Minangkabau 2.4% Betawi 2.4% Bugis 2.0% Bantenes 1.7% Banjar 29.9% iba / hindi inilahad
Katawagan	Indones
Pamahalaan	Unitaryong pampanguluhang, republikang konstitusyonal
• Pangulo	Prabowo Subianto
• Pangalawang Pangulo	Gibran Rakabuming Raka
Lehislatura	Pambayang Asembleang Konsultatibo
• Mataas na Kapulungan	Konseho ng mga Kinatawang Panrehiyon
• Mababang Kapulungan	Konseho ng mga Kinatawang Pambayan
Kalayaan  mula sa Olanda
Lawak
• Kalupaan	1,904,569 km2 (735,358 mi kuw) (ika-15)
• Katubigan (%)	4.85
Populasyon
• Senso ng 2022	277,749,853[3] (ika-4)
KDP (PLP)	Pagtataya sa 2023
• Kabuuan	$4.39 trilyon[3] (ika-7)
• Bawat kapita	$15,855[3] (ika-98)
KDP (nominal)	Pagtataya sa 2023
• Kabuuan	$1.39 trilyon[3] (ika-16)
• Bawat kapita	$5,016[3] (ika-112)
Gini (2021)	37.9 katamtaman
TKP (2018)	0.707[4] mataas · ika-111
Salapi	Rupiah (Rp) (IDR)
Sona ng oras	UTC+7 hanggang +9 (paiba-iba)
Gilid ng pagmamaneho	kaliwa
Kodigong pantelepono	+62
Internet TLD	.id

Ang Indonesia,^[5] opisyal na pangalan Republika ng Indonesia (Indones: Republik Indonesia), ay isang malayang estado at kapuluang bansa sa Timog-Silangang Asya na nasa kanlurang bahagi ng Karagatang Pasipiko. Ito ay binubuo ng 17,508 mga pulo, at ito ang pinakamalaking estado sa buong daigdig na binubuo ng isang kapuluan. Tinatantiya na nasa 277 milyon katao ang populasyon ng Indonesia noong 2022,^[6] na pang-apat sa mga pinakamataong bansa sa mundo, at ang pinakamataong bansang Muslim; subalit walang opisyal na pananampalataya ang itinakda sa Saligang Batas ng Indonesia. Isang republika ang Indonesia, na may inihahalal na tagapagbatas (lehislatura) at pangulo. Ang kabisera ng bansa ay Jakarta. Pinapaligiran ang Indonesia ng Papua Bagong Guinea, Silangang Timor at Malaysia, at kinabibilangan rin ang Singapura, Pilipinas, Australya, at ang Kapuluan ng Andaman at Nicobar ng Indiya bilang mga kalapit na bansa at teritoryo.

Ang kapuluan ng Indonesia ay naging isang mahalagang rehiyong pangkalakalan simula pa noong ika-7 siglo, kung kailan ang Srivijaya at paglaon Majapahit ay nangangalakal sa Tsina at Indiya. Ang mga katutubong mga pinuno ay lumaong niyakap ang kulturang Indiyano, relihiyon at modelong pampulitika mula sa mga sinaunang siglo, at lumaganap ang Hinduismo at Budismo sa kapuluan. Naimpluwensiyahan rin ang kasaysayan ng Indonesia ng mga makapangyarihang banyaga dahil sa likas yaman nito. Dinala ng mga mangangalakal na Muslim ang Islam, na ngayon ay naging dominante sa kapuluan, habang ang mga makapangyarihang Europeo ang nagdala ng Kristiyanismo at nakipaglaban para monopolisahin ang kalakalan sa Kapuluang Maluku (Moluccas) noong Panahon ng Pagtuklas. Ito ay sinundan ng tatlo't kalahating siglo ng kolonyalismo sa ilalim ng mga Olandes. Natamasa ng Indonesia ang kanilang kasarinlan pagkatapos ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig. Ang kasaysayan ng Indonesia noon pa man ay magulo, at sinubok ng maraming kalamidad, suliranin, banta ng separatismo, at ng panahon ng mabilisang pagbabago at paglago ng ekonomiya.

May magkakaibang mga pangkat na etniko, wika at diyalekto, at pananampalataya ang mga iba't-ibang pulo at kapuluan ng Indonesia, ngunit ang Habanes ang pinakamalaki – at pinakadominanteng – pangkat etniko. Bilang isang bansang unitaryo, bumuo ang Indonesia ng isang pagkakakilanlan gamit ang isang pambansang wika, dibersidad ng mga pangkat etniko, pagpapakilala sa mga ibang relihiyon kahit kung nakararami ang mga Muslim, at isang kasaysayan ng kolonyalismo at rebelyon laban dito. Ang pambansang kasabihan ng Indonesia, ang "Bhinneka tunggal ika" ("Pagkakakaisa sa Pagkakaiba", na literal na "marami, subalit isa"), na nagsasabi na ang pagkakaiba ang bumuo sa bansa. Subalit ang mga tensiyon sektarya at separatismo ay nagdulot ng marahas na paghaharap na gumimbal sa katatagan ng politika at ekonomiya. Sa kabila ng laki ng populasyon at dami ng tao sa rehiyon, malaki ang teritoryo ng Indonesia: kilala ang bansa bilang pangalawa sa mga bansang may pinakamataas na saribuhay sapagkat kay lawak ng mga parang nito. Biniyayaan ang bansa ng likas na yaman, subalit nilalarawan din ng kahirapan ang Indonesia sa kasalukuyan.

1. ↑ "Indonesya" (ika-Mga Pag-aaral sa mga bansa (na) edisyon). Silid-aklatan ng Kongreso ng Estados Unidos. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (tulong)
2. ↑ Vickers, p. 117
3. ↑ ^{3.0 3.1 3.2 3.3 3.4} "Indonesia". International Monetary Fund. Nakuha noong 25 Abril 2023.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
4. ↑ "Human Development Report 2011". 2011. Inarkibo mula sa orihinal noong 2011-11-05. Nakuha noong 2 Nobyembre 2011.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
5. ↑ Virgilio S. Almario, pat. (2010). UP Diksiyonaryong Filipino (ika-Ika-2 (na) edisyon). Anvil Publishing. p. 499. {{cite book}}: Unknown parameter |city= ignored (|location= suggested) (tulong)CS1 maint: date auto-translated (link)
6. ↑ "Indonesia". The World Factbook. Kagawaran ng Estado ng Estados Unidos. 2008-11-20. Inarkibo mula sa orihinal noong 2008-12-10. Nakuha noong 5 Disyembre 2008. {{cite web}}: Check date values in: |date= (tulong)