Radius

Para sa ibang gamit, tingnan Radius (paglilinaw).

Huwag ipagkalito sa radyo.

Sa klasikal na heometriya, ang radius ng isang bilog o timbulog ay kahit anong linyang segmento mula sa gitna hanggang sa kanyang perimetro. Ang radius ng isang bilog o timbulog ay ang haba ng kahit anong segmento. Sa pagpapahaba, ang diyametro ay may kahulugang doble ng radius:^[1]

${\displaystyle d\doteq 2r\quad \Rightarrow \quad r={\frac {d}{2}}.}$

Kung ang isang bagay ay walang maayos na gitna, ang termino ay maaaring tumukoy sa kanyang circumradius, ang radius ng kanyang circumscribed circle o circumscribed sphere. Sa parehong kaso, ang radius ay maaaring mas malaki pa kaysa sa dalahati ng diyametro, na kung saan ay kadalasang binibigyang kahulugan bilang pinakamataas na layo sa pagitan ng dalawang kahit anong punto sa pigura. Ang inradyos ng isang heometrikang pigura ay kadalasan ang radius ng pinakamalaking bilog o timbulog sa naglalaman rito. Ang panloob ng radyos ng isang singsing, tubo o kahit anong guwang ay ang radius ng kaptidad nito .

Para sa regular na poligono, kapareha ng radius ang kanyang circumradyos.^[2] Ang inradyos ng isang regular na poligono ay tinatawag na apothem. Sa teoryang grapo, ang radius ng isang grapo ay ang pinakamababa para sa lahat ng mga vertise u ng pinakamalaking layo mula sa u hanggang sa kahit anong vertise sa grapo.^[3]

Nanggaling ang terminong ito sa salitang Latin na radius, na may kahulugang "ray" subalit sinasabi rin nito ang gulong ng isang kalesa.^[4] Ang maramihan ng radius sa Ingles ay maaaring radii o ang dati pang ginagamit na radiuses.^[5]

Ang radius ng isang bilog na may perimetro (sirkumperensiya) C ay

${\displaystyle r={\frac {C}{2\pi }}={\frac {C}{\tau }}.}$

1. ↑ Definition of radius at mathwords.com. Accessed on 2009-08-08.
2. ↑ Barnett Rich, Christopher Thomas (2008), Schaum's Outline of Geometry, 4th edition, 326 pages. McGraw-Hill Professional. ISBN 0-07-154412-7, ISBN 978-0-07-154412-2. Online version accessed on 2009-08-08.
3. ↑ Jonathan L. Gross, Jay Yellen (2006), Graph theory and its applications. 2nd edition, 779 pages; CRC Press. ISBN 1-58488-505-X, 9781584885054. Online version accessed on 2009-08-08.
4. ↑ Definition of Radius at dictionary.reference.com. Accessed on 2009-08-08.
5. ↑ "Radius - Definition and More from the Free Merriam-Webster Dictionary". Merriam-webster.com. Nakuha noong 2012-05-22.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)