Boylam

Boylam, başlangıç meridyeninin doğusundaki veya batısındaki herhangi bir noktanın açısal mesafesi.^[1][2] Boylam anlamında tul derecesi,^[3] tul dairesi^[4] ve uzunluk dairesi^[5][6] sözleri de kayıtlıdır. Boylamlar, doğu ve batı boylamları olmak üzere ikiye ayrılır; derece, dakika ve saniye cinsinden ifade edilir.^[1] Dünya üzerindeki aynı boylama sahip noktaların birleşmesi ile oluşan yarım daire şeklindeki varsayımsal yaylara ise meridyen denir.^[7] Meridyenler bir kutuptan diğerine uzanır ve Dünya'yı portakal dilimi gibi dilimlere ayırır.^[7]

Meridyenler, Ekvator'a dik açı yapacak şekilde yerküreyi 360 eşit parçaya bölen ve uçları kutuplarda birleşen, yay şeklindeki varsayımsal çizgilerdir. Her meridyen, bir büyük çemberin yarısıdır ve tüm meridyenler aynı uzunluktadır. Zaman zaman meridyen kavramı herhangi bir boylamdan ve kutuplardan geçen "tam" çember anlamında kullanılır.^[2][8] Karışıklıkları önlemek açısından bu yazıda meridyen sözcüğü her zaman yarım çember anlamında kullanılacaktır.

1. ^ ^{a b} Latitude and Longitude 15 Ocak 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Worldatlas.com. Erişim: 5 Ekim 2012.
2. ^ ^{a b} "longitude." 26 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Dictionary.com. Erişim: 5 Ekim 2012.
3. ^ TDK Güncel Türkçe Sözlük
4. ^ TDK Özleştirme Kılavuzu, 1978, s. 94 ve 117.
5. ^ Pamukkale Üniversitesi
6. ^ Adnan Halet Taşpınar (1968), Technical Dictionary, English-Turkish: A Comprehensive Dictionary of Engineering Sciences, Technology, Industry, Business Administration, and Management, s. 175.
7. ^ ^{a b} Latitude and Longitude 6 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Nasa.gov. Erişim: 5 Ekim 2012.
8. ^ "meridian." Oxford Dictionary of English 2e, Oxford University Press, 2003.