Etiyopya

Bu maddedeki bilgilerin doğrulanabilmesi için ek kaynaklar gerekli. Lütfen güvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin geliştirilmesine yardımcı olun. Kaynaksız içerik itiraz konusu olabilir ve kaldırılabilir. Kaynak ara: "Etiyopya" – haber · gazete · kitap · akademik · JSTOR (Ocak 2021) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin)

Etiyopya Ulusal dillerdeki ismi Amharca: የኢትዮጵያ ፌዴራላዊ ዴሞክራሲያዊ ሪፐብሊክ yeʾĪtiyoṗṗiya Fēdēralawī Dēmokirasīyawī Rīpebilīk Oromca: Rippabliikii Federaalawaa Dimokraatawaa Itiyoophiyaa Somalice: Jamhuuriyadda Dimuqraadiga Federaalka Itoobyaa Afarca: ityoppiah federalih demokrasih ummuno Tigrinyaca: ናይኢትዮጵያ ፌዴራላዊ ዴሞክራሲያዊ ሪፐብሊክ nayi'ītiyop'iya fēdēralawī dēmokirasīyawī rīpebilīki Etiyopya Federal Demokratik Cumhuriyeti
Bayrak Arma
Millî marş Amharca: ወደፊት ገስግሺ ፣ ውድ እናት ኢትዮጵያ "Wädäfit Gäsgeshi Wudd Ennate Ityop’ya" (Türkçe: "İlerle, Sevgili Annemiz Etiyopya")
Başkent ve en büyük şehir	Addis Ababa 9°1′K 38°45′D / 9.017°K 38.750°D / 9.017; 38.750
Resmî dil(ler)	Amharca Afarca Oromca Somalice Tigrinyaca[1][2][3]
Bölgesel diller[4]	Hararice Sidamaca Etiyopya'da konuşulan diller
Etnik gruplar (2007[5][6])	%34,5 Oromo %26,9 Amhara %6,2 Somalili %6,1 Tigray %4 Sidama %2,5 Gurage %2,3 Welayta %1,7 Hadiya %1,7 Afar %1,5 Gamo %12,6 diğer
Demonim	Etiyopyalı
Hükûmet	Federal parlamenter cumhuriyet[7]
• Cumhurbaşkanı Taye Atske Selassie • Başbakan Abiy Ahmed • Başbakan Yardımcısı Temesgen Tiruneh • Federal Yüksek Mahkeme Başyargıcı Tewodros Mihret
Yasama organı	Federal Parlamenter Meclisi
• Üst meclis	Federasyon Meclisi
• Alt meclis	Halk Temsilcileri Meclisi
Tarihçe
• Damot Krallığı MÖ 980 • Aksum Krallığı MÖ 400 • Etiyopya İmparatorluğu 1270 • Zemene Mesafint 7 Mayıs 1769 • Yeniden birleşme 11 Şubat 1855 • Merkezileşme 1904 • İtalyan Doğu Afrikası tarafından işgal ve ilhak 9 Mayıs 1936 • İngiliz-Etiyopya Anlaşması 31 Ocak 1942 • Derg 12 Eylül 1974 • Etiyopya Demokratik Halk Cumhuriyeti 22 Şubat 1987 • Geçiş hükûmeti 28 Mayıs 1991 • Mevcut anayasa 21 Ağustos 1995
Yüzölçümü
• Toplam	1.104.300 km2 (26.)
• Su (%)	0,7
Nüfus
• 2024 tahminî	132.900.000[8] (10.)
• 2007 sayımı	73.750.932[6]
• Yoğunluk	92,7/km2 (123.)
GSYİH (SAGP)	2024 tahminî
• Toplam	$434,44 milyar[9] (55.)
• Kişi başına	$4.050[9] (159.)
GSYİH (nominal)	2024 tahminî
• Toplam	$145,03 milyar[9] (59.)
• Kişi başına	$1.350[9] (159.)
Gini (2015)	▲ 35.0[10] orta
İGE (2022)	0.492[11] düşük · 176.
Para birimi	Birr (ETB)
Zaman dilimi	UTC+3 (EAT)
Tarih formatı	gg/aa/yyyy
Trafik akışı	sağ
Telefon kodu	+251
İnternet alan adı	.et

Etiyopya veya Etyopya, resmî adıyla Etiyopya Federal Demokratik Cumhuriyeti (Amharca: Ityopp'ya Federalawi Demokrasiyawi Ripeblik) Afrika Boynuzu'nda yer alan büyük bir Doğu Afrika ülkesi. Ülkenin başkenti yerel dilde "yeni çiçek" anlamına gelen Addis Ababa'dır. Sudan, Güney Sudan, Eritre, Cibuti, Somali ve Kenya, Etiyopya'nın komşularıdır. Afrika kıtasının en kalabalık ikinci ülkesidir.

Etiyopya, Avrupalı sömürge güçlerini yenen ve bağımsız bir ülke olarak egemenliğini koruyabilen iki Afrika ülkesinden biridir (diğeri Liberya). 1945 yılında Birleşmiş Milletler'e üye olarak ilk bağımsız Afrika ülkesi olmuştur. Ülkenin Kızıldeniz boyunca uzanan sahil bölgesinin, 1993'te yapılan bir halk oylaması sonucunda Eritre adıyla bağımsızlığını ilan etmesi, Etiyopya'nın Kızıldeniz ile olan bağlantısının kesilmesine ve ülkenin bir kara devletine dönüşmesine neden olmuştur.

1. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Ventures isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
2. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Nazret isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
3. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; africanews.com isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
4. ^ "Ethiopian Constitution". www.africa.upenn.edu. Arşivlenmesi gereken bağlantıya sahip kaynak şablonu içeren maddeler (link)
5. ^ "Table 2.2 Percentage distribution of major ethnic groups: 2007" (PDF). Summary and Statistical Report of the 2007 Population and Housing Census Results. Population Census Commission. s. 16. 25 Mart 2009 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2020. 
6. ^ ^{a b} Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; 2007Census isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
7. ^ "Zenawism as ethnic-federalism" (PDF). Arşivlenmesi gereken bağlantıya sahip kaynak şablonu içeren maddeler (link)
8. ^ "Population Size by Sex, Area and Density by Region, Zone and Wereda: July 2024" (PDF). www.statsethiopia.gov.et. Ethiopian Statistical Service (ESS). Erişim tarihi: 7 Temmuz 2024. Arşivlenmesi gereken bağlantıya sahip kaynak şablonu içeren maddeler (link)
9. ^ ^{a b c d} "World Economic Outlook Database, April 2024 Edition. (Ethiopia)". www.imf.org. International Monetary Fund. 16 Nisan 2024. Erişim tarihi: 17 Nisan 2024. Arşivlenmesi gereken bağlantıya sahip kaynak şablonu içeren maddeler (link)
10. ^ "Gini Index coefficient". CIA World Factbook. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2021. Arşivlenmesi gereken bağlantıya sahip kaynak şablonu içeren maddeler (link)
11. ^ "Human Development Report 2023/24" (PDF) (İngilizce). United Nations Development Programme. 13 Mart 2024. Erişim tarihi: 13 Mart 2024. Arşivlenmesi gereken bağlantıya sahip kaynak şablonu içeren maddeler (link)