Back غليسرألديهيد Arabic قلیسرآلدئید AZB Глицералдехид Bulgarian গ্লিসারাল্ডিহাইড Bengali/Bangla Gliceraldehid BS Gliceraldehid Catalan Glyceraldehyd Czech Glycerinaldehyd German Γλυκεριναλδεΰδη Greek Glyceraldehyde English
| Gliseraldehit | |
|---|---|
| |
| Kimyasal adı | 2,3-Dihidroksi propanal |
| Diğer adları | Gliseraldehit Gliserik aldehit |
| Kimyasal formül | C3H6O3 |
| Molekül ağırlığı | 90.08 g/mol |
| Yoğunluk | 1.455 g/cm3 |
| CAS numarası | 367-47-5 |
| Ergime noktası | 145 °C |
| Kaynama noktası | 140-150 °C - (0.8 mmHg) |
| SMILES | OCC(O)C=O |
| Kaynakça ve sorumluluk reddi | |
Gliseraldehit veya diğer adıyla gliserik aldehit, C3H6O3 formülüne sahip üç karbonlu bir monosakkarittir. Bilinen tüm aldozlar arasındaki en basit moleküldür. Tatlı ve renksiz bir kristal katı olan gliseraldehit, canlı vücudunda orta derecede önem taşımaktadır. Bileşiğin kökü gliserin ve aldehitten gelmektedir.
Gliseraldehit, kiral merkeze sahiptir ve iki farklı dizilişte enantiyomeri vardır:
- R, Latince sağ anlamına gelen rectus sözcüğünden gelmektedir.
- S, Latince sol anlamına gelen sinister sözcüğünden gelmektedir.
| Enantiyomer adı | D-gliseraldehit (R)-gliseraldehit (+)-gliseraldehit |
L-gliseraldehit (S)-gliseraldehit (−)-gliseraldehit |
| Fischer gösterimi | 
|
|
| Yapısal formül | 
|
|
| Molekül modeli | 
|
|
Gliseraldehitin optik dönmesi R için (+) ve S için (−) şeklindedir. Ancak bu durum tüm monosakkaritlerde aynı değildir. Stereokimyasal dönme sadece kimyasal yapıya bağlıdır. Hâlbuki optik dönme deneysel olarak tespit edilebilir.
Gliseraldehit, karbonhidratların biçimsel standartları için kullanılmaktadır. Monosakkaritlerin kimliksel uyumu, molekülün son stereo-merkezinde yer almaktadır. Gliseraldehit, dihidroksi aseton ile beraber hafif yanma aracılığıyla hazırlanabilmektedir. Bunun için katalizör olarak hidrojen peroksit ve demir tuzu kullanılmaktadır.