Kozmogoni

Kozmogoni veya kozmogeni (zaman zaman kozmojeni) evrenin kökeninin araştırması veya evrenin kökeni ile ilgili teori. Türk Dil Kurumu kozmogoniyi şöyle tanımlamıştır: "Evren doğumu."^[1] Kozmogoni sözcüğü Türkçeye, Fransızca cosmogonie sözcüğünden geçmiştir, bu sözcüğün ise kökeni Latince cosmogonia sözcüğüne dayanmaktadır. Cosmogonia da Yunanca kosmogonia kökenlidir; Yunanca kosmos "evren" anlamına gelirken, gonos kökü "döl, doğmak" anlamlarına gelir.^[2]

Kozmoloji terimi ile karıştırılmamalıdır. Kozmoloji, bir başka adıyla evrenbilim, evreni inceleyen daldır. Bu sebeple evreni genel olarak inceler; evreni doğuşundan sonuna kadar inceler, evrenin doğası ve içerdiklerinin doğasına kadar, evrene dair her şeyle ilişkilidir. Bundan farklı olarak, kozmogoni sadece evrenin doğuşu, kökeni ile ilgilidir. Kozmogoni illaki bilimsel olmak zorunda değildir; çağdaş bilimin ortaya çıkışına kadar kozmogoni sıklıkla dinî bir karaktere sahipti. Bugün farklı kozmogoni anlayışları incelenirken sıklıkla ayrım yapılır; dinî karakterde olan kozmogoniler dinî kozmogoni, bilim bazlı incelemelerse fiziki kozmogoni başlığı altında işlenir.

1. ^ "kozmogoni" maddesi. TDK Güncel Türkçe Sözlük. 13 Ocak 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. URL erişim tarihi: 20 Aralık 2007.
2. ^ "cosmogony" maddesi. Merriam-Webster Online Dictionary. 8 Aralık 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. URL erişim tarihi: 20 Aralık 2007.