Bu maddedeki bilgilerin doğrulanabilmesi için ek kaynaklar gerekli. (Ocak 2022) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
Paris | |
---|---|
Sloganlar: Fluctuat nec mergitur "Dalgalar savurdu ama batıramadı" | |
Koordinatlar: 48°51′24″N 2°21′03″E / 48.8567°K 2.3508°D | |
Ülke | Fransa |
Bölge | Île-de-France |
İl | Paris |
Kanton | Paris |
Alt idari birimler | 20 bölge |
İdare | |
• Başkan | Anne Hidalgo (PS) |
Yüzölçümü | |
• Toplam | 105,4 km² |
Nüfus (2019) | |
• Toplam | 2.140.526 |
• Yoğunluk | oto/km² |
Demonimler | Parisli, Parizyen |
Zaman dilimi | UTC+01.00 (OAS) |
• Yaz (YSU) | UTC+02.00 (OAYS) |
Resmî site paris.fr |
Paris, Fransa'nın başkenti ve 105 kilometrekare (41 milkare)'den fazla alanda 2,175,601 (2018 itibarıyla tahmini nüfus) nüfusu ile en kalabalık şehridir.[1] 17. yüzyıldan beri Paris Avrupa'nın en önemli finans, diplomasi, ticaret, moda, gastronomi, bilim ve sanat merkezlerindendir.
Paris şehri tahmini 12,174,880 nüfusu ile veya Fransa nüfusunun yaklaşık yüzde 18'i ile (2017 itibarıyla) Paris Bölgesi'nin veya Île-de-France bölgesinin yönetim merkezidir.[2] Paris Bölgesinin 2017'de 709 milyar € (808 milyar $) GSYİH'sı vardı.[3]
Economist Intelligence Unit'in 2018'deki Dünya Çapında Yaşam Maliyeti Anketine göre Paris, Zürih, Hong Kong, Oslo ve Cenevre'nin önünde ve Singapur'dan sonra dünyanın en pahalı ikinci şehriydi.[4] Başka bir kaynaksa Paris'i 2018'de Singapur ve Hong Kong ile eşit derecede en pahalı olarak sıraladı.[5][6]
Paris, iki uluslararası havalimanı tarafından hizmet verilen önemli bir demiryolu, otoyol ve hava taşımacılığı merkezidir: Paris–Charles de Gaulle (Avrupa'nın en yoğun ikinci havalimanıdır) ve Paris–Orly.[7][8]
1900 yılında açılan şehrin metro sistemi Paris metrosu günde 5.23 milyon yolcuya hizmet verir;[9] Avrupa'nın Moskova Metrosu'ndan sonra en yoğun ikinci metro sistemidir. Gare du Nord dünyanın en yoğun 24. tren istasyonudur ancak 2015 yılında 262 milyon yolcu ile Japonya dışında bulunan en yoğun tren istasyondu.[10]
Paris özellikle müzeleri ve mimari simgeleriyle tanınır: Louvre, COVID-19 virüsünün neden olduğu uzun müze kapanışlarına rağmen 2021'de 2.8 milyon ziyaretçi aldı.[11]
Musée d'Orsay, Musée Marmottan Monet ve Musée de l'Orangerie, Fransız Empresyonist sanat koleksiyonlarıyla tanınır. Pompidou Merkezi Musée National d'Art Moderne, Avrupa'daki en büyük modern ve çağdaş sanat koleksiyonuna sahiptir. Musée Rodin ve Musée Picasso iki ünlü Parisli'nin eserlerini sergiler.
Şehir merkezindeki Sen Nehri boyunca uzanan tarihi bölge, 1991'den beri UNESCO Dünya Miras Alanı olarak sınıflandırılmıştır; orada görülecek popüler yerler arasında Île de la Cité üzerindeki Notre Dame de Paris Katedrali vardır halen 15 Nisan 2019 yangını'ndan sonra yenileme çalışmaları nedeniyle kapalıdır. Diğer popüler turistik yerler arasında yine Île de la Cité'de bulunan Sainte Şapeli 'nin Gotik kraliyet şapeli; 1889 Paris Evrensel Sergisi için inşa edilen Eyfel Kulesi; 1900 Paris Evrensel Sergisi için inşa edilen Grand Palais ve Petit Palais; Champs-Élysées üzerindeki Arc de Triomphe ve sanat tarihiyle ve Sacré-Coeur Bazilikası ile Montmartre tepesi vardır.[12]
Paris, COVID-19 virüsü nedeniyle 2019'a göre yüzde 73 düşüşle otel konaklamalarıyla ölçülen 2020'de 12.6 milyon ziyaretçi aldı. Yabancı ziyaretçi sayısı yüzde 80.7 azaldı.[13] Müzeler, bir seferde ziyaretçi sayısında sınırlamalar ve ziyaretçilerin maske takma zorunluluğu ile 2021'de yeniden açıldı.
Futbol kulübü Paris Saint-Germain ve Ragbi birliği kulübü Stade Français Paris'tedir. 1998 FIFA Dünya Kupası için inşa edilen 80,000 kişilik Fransa Stadyumu, Paris'in hemen kuzeyinde, komşu Saint-Denis komünündedir. Paris, Roland Garros'un kırmızı kili üzerinde her yıl düzenlenen Fransa Açık Grand Slam tennis turnuvasına ev sahipliği yapar. Şehir 1900, 1924 Olimpiyat Oyunlarına ev sahipliği yaptı ve 2024 Yaz Olimpiyatları'na da ev sahipliği yapacaktır. 1938 ve 1998 FIFA Dünya Kupası'ları, 2007 Rugby World Cup ve 1960, 1984 ve 2016 UEFA Avrupa Şampiyonası da kentte yapıldı. Her Temmuz, Fransa Bisiklet Turu bisiklet yarışı Paris'teki Avenue des Champs-Élysées'de biter.
Paris Sen Nehri'nin üzerine, Paris Havzası'nın ortasına kurulmuştur. Paris'te ikamet edenlere Parisien(ne) diye hitap edilir. Tüm dünyada anıtları, sanatsal ve kültürel yaşamı ile bilinen ve dünya tarihinde önemli bir yeri olan Paris, başlıca ekonomik ve politik merkezler arasında yer almakta ve uluslararası taşımacılığın geçiş noktalarından birini oluşturmaktadır. Moda ve lüksün dünya başkenti olan Paris, "Işık Şehir" (Ville Lumière) diye de anılmaktadır.
Paris şehrinin özlü sözü Latince "Fluctuat nec mergitur" yani "Sallanır ama batmaz" (Fransızca: « Il est battu par les flots sans être submergé »). Şehrin armasındaki "Scilicet" yani gemiyi anlatmak için kullanılır. Bu gemi Orta Çağ'da şehri yöneten güçlü "Gemiciler" (Nautes) ya da "Su tüccarları"nın kurduğu birliği sembolize eder. Şehrin koruyucusu, 5. yüzyılda Attila'yı şehri yıkmaması için ikna ettiğine inanılan Azize Geneviève'dir.