Back Romeinse Republiek Afrikaans Römische Republik ALS Republica Romana AN Romanisc Cynewise ANG الجمهورية الرومانية Arabic الجمهوريه الرومانيه ARZ República Romana AST Romafe Sokasane AVK Roma Respublikası Azerbaijani روم جومهوریتی AZB
Roma Cumhuriyeti Resmi ad (sikkelerin üzerinde olduğu gibi): Roma MÖ 2. yüzyıldan sonra: Senatus Populusque Romanus (SPQR) ("Roma Senatosu ve Halkı") Roma Cumhuriyeti | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| MÖ 509-MÖ 27 | |||||||||
 Bayrak
| |||||||||
 Jül Sezar (Iulius Caesar)'ın suikastının arifesinde Roma eyaletleri, MÖ 44 | |||||||||
| Başkent | Roma | ||||||||
| Yaygın dil(ler) | Latince, Yunanca | ||||||||
| Hükûmet | Oligarşik Cumhuriyet | ||||||||
| Konsül | |||||||||
| |||||||||
| Yasama organı | Roma Senatosu Pleb Konseyi | ||||||||
| Tarihçe | |||||||||
| |||||||||
| Yüzölçümü | |||||||||
• Toplam | 10000 km2 | ||||||||
| |||||||||
Roma Cumhuriyeti, Antik Roma uygarlığında hükûmetin cumhuriyet şeklinde işlediği dönem. Geleneksel olarak MÖ 509 yılında krallığın devrilmesiyle başlayan dönemdir. Bu dönemde ilk iki yüzyıl boyunca, Cumhuriyet toprakları İç İtalya'dan bütün Akdeniz dünyasına kadar genişledi. Sonraki yüzyılda Roma; Kuzey Afrika, İber Yarımadası, Yunanistan ve şu anki Güney Fransa'da egemenlik kurarak daha da büyüdü. Roma Cumhuriyeti, son iki yüzyılı sırasında, hem Fransa'nın kalanına hem de Makedonya ile Anadolu'nun büyük kısmına egemen oldu.
Augustus sıklıkla Roma Cumhuriyeti'nin sonlanmasında en büyük rolü oynayan kişi olarak görülür.[2] Bununla birlikte Antik Roma'nın cumhuriyetçi siyasal düzeneğinin sonunu getiren olaylar zinciri bazı tarihçiler tarafından farklı dönemler işaret edilerek ele alınmıştır. Tarihçiler farklı biçimlerde MÖ 44'te Jül Sezar'ın daimî diktatör atanmasını, MÖ 31'de Aktium Deniz Muharebesi'nde Marcus Antonius'un yenilgisini ya da MÖ 27'de Octavianus'a (Augustus) Roma Senatosu'nun olağanüstü güçleri bağışlamasını Cumhuriyet'i sonlandıran asıl olaylar olarak önermişlerdir.[3]
Roma'da cumhuriyet yönetimi, her yıl yurttaşlarca seçilen ve bir senato tarafından atanan iki konsülün başkanlık ettiği bir hükûmetin getirilmesiyle başladı. Roma Cumhuriyeti'nin ilk dönemlerine, soylarını geçmişe, Roma Krallığı'nın erken tarihine dayandıran Roma'nın arazi sahibi aristokratları patriciler ve çok daha fazla sayıdaki halktan yurttaşlar plebler, arasındaki mücadelede damga vurmuştur. Zamanla, Roma'nın en yüksek memurluklarında patricilere ayrıcalıklı haklar veren yasalar yürürlükten kaldırıldı veya zayıfladı ve pleb sınıfı arasından yeni bir aristokrasi doğdu. Günümüzde Roma Cumhuriyeti'nin hukuki yapısının büyük kısmı Avrupa'nın her yanında ve dünyanın kalanında çağdaş ulus devletler ile uluslararası örgütler arasında gözlenebilir. Romalıların Latincesi Avrupa'nın pek çok kısmında ve dünyada dilbilgisi ve sözcük dağarcığını da etkilemiştir.
- ^ a b c d e Taagepera, Rein (1979). "Size and Duration of Empires: Growth-Decline Curves, 600 B.C. to 600 A.D.". Social Science History. 3 (3/4). Social Science History, Vol. 3, No. 3/4. s. 125. doi:10.2307/1170959. JSTOR 1170959.
- ^ "How Rome Destroyed Its Own Republic". history.com. 6 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2022.
- ^ Goldsworthy, In the Name of Rome, p. 15