Back Arab Saudi ACE Сауд Арабие ADY Saoedi-Arabië Afrikaans Saudi-Arabien ALS ሳዑዲ አረቢያ Amharic Saudi arabia AMI Arabia Saudita AN Saudisc Arabea ANG Sawudi Arebia ANN सऊदी अरब ANP
Suudi Arabistan | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Slogan "لا إله إلا الله محمد رسول الله" Allah'tan başka ilah yoktur ve Muhammed onun elçisidir." (Kelime-i Tevhid)[1] | |||||||||||
.svg) | |||||||||||
| Başkent ve en büyük şehir | Riyad 24°39′K 46°46′D / 24.650°K 46.767°D | ||||||||||
| Resmî dil(ler) | Arapça | ||||||||||
| Etnik gruplar | %90 Arap %10 Afro-Arap | ||||||||||
| Resmî din | İslam | ||||||||||
| Demonim | Suudi (Arap) | ||||||||||
| Hükûmet | Üniter mutlak monarşi İslam devleti | ||||||||||
| |||||||||||
| Tarihçe | |||||||||||
| |||||||||||
| Yüzölçümü | |||||||||||
• Toplam | 2.149.690 km2 (13.) | ||||||||||
• Su (%) | 0,7 | ||||||||||
| Nüfus | |||||||||||
• 2019 tahminî | 34.218.169[2] (40..) | ||||||||||
• Yoğunluk | 15/km2 (174.) | ||||||||||
| GSYİH (SAGP) | 2023 tahminî | ||||||||||
• Toplam | $1,701 trilyon[3] (17..) | ||||||||||
• Kişi başına | $48.099[3] (23..) | ||||||||||
| GSYİH (nominal) | 2023 tahminî | ||||||||||
• Toplam | $804,92 milyar[3] (19..) | ||||||||||
• Kişi başına | $22.700[3] (38..) | ||||||||||
| Gini (2013) | 45.9[4] orta | ||||||||||
| İGE (2022) |  0.875[5]çok yüksek · 35. | ||||||||||
| Para birimi | Riyal (SAR) | ||||||||||
| Zaman dilimi | UTC+03:00 (AST) | ||||||||||
| Trafik akışı | sağ | ||||||||||
| Telefon kodu | 966 | ||||||||||
| İnternet alan adı | .sa | ||||||||||
Suudi Arabistan veya Suudistan ya da resmî adıyla Suudi Arabistan Krallığı (Arapça: المملكة العربية السعودية, el-Memleketü’l-Arabiyyetü’s-Suûdiyye), Arap Yarımadası'nda bulunan en büyük ülkedir.[6] Kuzeybatı'da Ürdün, kuzey ve kuzeydoğu'da Irak, doğuda Kuveyt, Katar, Bahreyn ve Birleşik Arap Emirlikleri, güneydoğuda Umman, güneyde Yemen, kuzeydoğusunda Basra Körfezi ve batısında Kızıldeniz ile çevrilidir.[6] Buraya iki kutsal caminin arazisi de denir; çünkü İslam'a göre iki kutsal şehir olan Mekke ve Medine bu ülkededir. Suudi Arabistan, Orta Doğu'daki bütün körfez ülkelerinde olduğu gibi hızla gelişmektedir.
Günümüz modern Arabistan sınırlarını kapsayan İslam öncesi Arabistan toprakları çeşitli antik kültür ve medeniyetlere ev sahipliği yapmaktaydı; Arabistan'ın tarih öncesi dönemi dünyadaki insan aktivitesinin en eski örneklerinden bazılarını sunmaktadır. Dünyanın en yaygın ikinci dini olan İslamiyet Arabistan'da doğmuştur. İslam peygamberi Muhammed, 7. yüzyılda Arabistan halkını birleştirdi ve Arabistan'ı tek bir İslam devleti haline getirdi. Muhammed'in 632 yılında vefatının ardından takipçileri çok büyük ve benzeri görülmemiş toprakları (Batı'da İber Yarımadası'ndan doğuda Orta Asya ve Güney Asya'nın bir bölümünü) on yıllar içinde hızla ele geçirerek İslam devletinin sınırlarını Arabistan'ın ötesine ulaştırdı. Günümüz Suudi Arabistan'ından gelen Arap hanedanları, Raşidun (632-661), Emevi (661-750), Abbasi (750-1517) ve Fatımi (909-1171) halifeliklerini ve ayrıca Asya, Afrika ve Avrupa'daki sayısız diğer hanedanları kurdu.
Günümüz Suudi Arabistan'ı eskiden esas olarak dört ayrı tarihi bölgeden oluşuyordu: Hicaz, Necd ve Doğu Arabistan'ın (El-Ahsa) ve Güney Arabistan'ın (Asir) bölgeleri. Suudi Arabistan Krallığı, 1932 yılında Kral Abdülaziz (Batı'da İbn Suud olarak bilinir) tarafından kuruldu. 1902'de atalarının klanı olan Suud Hanedanı'nın Riyad'ı ele geçirmesiyle başlayan bir dizi fetihle dört bölgeyi tek bir devlet çatısında birleştirdi. Suudi Arabistan o zamandan beri kralın, Suud kraliyet ailesi prenslerinin ve ülkenin geleneksel seçkinlerinin son derece otoriter bir rejimi yönettiği bir mutlak monarşi haline gelmiştir. Sünni İslam içindeki aşırı muhafazakar bir dinî hareket olan Vehhabilik, 2010'larda dini akımın gücü önemli ölçüde aşınmış olmasına rağmen "Suudi kültürünün baskın bir özelliği" olarak tanımlanmıştır. Suudi Arabistan, Temel Kanununda kendisini resmi dini İslam, resmi dili Arapça ve başkenti Riyad olan egemen bir Arap İslam devleti olarak tanımlamaya devam ediyor. Suudi Arabistan, İslam'ın en kutsal iki yeri olan Mescid-i Haram (Mekke'de) ve Mescid-i Nebevî'ye (Medine'de) atıfta bulunularak bazen "İki Kutsal Caminin Ülkesi" olarak adlandırılır.
Suudi Arabistan'da petrol ilk olarak 3 Mart 1938'de keşfedildi ve bunu Doğu Bölgesi'nde keşfedilen birkaç başka buluntu izledi. Suudi Arabistan o zamandan beri dünyanın en büyük ikinci petrol üreticisi (ABD'nin ardından) ve dünyanın en büyük petrol ihracatçısı haline gelmiştir. Ülke dünyanın en büyük ikinci petrol rezervi ve altıncı en büyük gaz rezervine sahiptir. Krallık, son derece yüksek İnsani Gelişme Endeksi ile Dünya Bankası tarafından yüksek gelirli bir ekonomi ve G20'nin büyük ekonomileri arasında yer alan tek Arap ülkesi olarak sınıflandırılıyor.
Krallık, GSYİH'sinin %8'ini (Umman'dan sonra dünyanın en yüksek seviyesi) askeriyeye ayırmaktadır bu da onu ABD ve Çin'den sonra dünyanın en büyük üçüncü askeri harcama yapan ülkesi ve dünyanın en büyük silah ithalatçısı konumuna getirmektedir. 2015'ten 2019 yılına değin ABD'nin Orta Doğu'ya yaptığı tüm silah ihracatının yarısı Suudi Arabistan tarafından satın alınmıştır. BICC'ye göre, Suudi Arabistan dünyanın en militarize edilmiş 28. ülkesidir ve İsrail'den sonra bölgede niteliksel olarak en iyi ikinci askeri teçhizata sahiptir. 2010'ların sonlarına doğru, esas olarak Yemen'deki savaş suçları iddiaları nedeniyle ve özellikle Cemal Kaşıkçı suikastı'nın ardından Suudi Arabistan'a silah satışının durdurulması için sürekli çağrılar yapıldı. Ülke, Yemen İç Savaşı'ndaki rolü, terörizme sponsorluk iddiası ve ölüm cezasının aşırı ve çoğu zaman yargı dışı kullanımının yanı sıra insan kaçakçılığı, dini azınlıklara ve ateistlere karşı devlet destekli ayrımcılık ve antisemitizme ve şeriat yasasının katı yorumuna karşı yeterli önlemlerin alınmaması ile karakterize edilen zayıf insan hakları sicili de dahil olmak üzere çeşitli nedenlerle eleştirilmektedir.
Suudi Arabistan hem bölgesel hem de orta güç olarak kabul ediliyor. Suudi Arabistan ekonomisi Orta Doğu'nun en büyük ve dünyanın on sekizinci en büyük ekonomisidir. Suudi Arabistan ayrıca 34,2 milyonluk nüfusunun yaklaşık yarısı 25 yaşın altında olan dünyanın en genç nüfuslarından birine sahiptir. Suudi Arabistan, Körfez İşbirliği Konseyi üyesi olmasının yanı sıra Birleşmiş Milletler, İslam İşbirliği Teşkilatı, Arap Birliği, Arap Hava Taşıyıcıları Örgütü ve OPEC'in aktif ve kurucu üyesidir.
- ^ About Saufdi Arabia: Facts and figures 17 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., The Royal Embassy of Saudi Arabia, Washington D.C.
- ^ "The total population – General Authority for Statistics". stats.gov.sa. 3 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2019.
- ^ a b c d "Uluslararası Para Fonu 2023 GYSİH Tahminleri". Dünya Ekonomi Tahmini. Uluslararası Para Fonu. 10 Ekim 2023.
- ^ "The World Factbook". CIA.gov. Central Intelligence Agency. 6 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2019.
- ^ "Human Development Report 2023/2024" (PDF) (İngilizce). Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı. 13 Mart 2024. 13 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF).
- ^ a b Nijman, Jan (2020). Geography: Realms, Regions, and Concepts (20. bas.). Wiley. ISBN 978-1119607410.