Qumtosh

Qumtosh — choʻkindi togʻ jinsi, gilli, karbonatli, kremniyli va boshqa materiallar bilan iyementlashgan qum donalaridan tashkil topgan. Qum kabi Qumtosh aksari qismini tashkil etuvchi donachalarning oʻlchamiga qarab mayda donali (0,1 dan 0,25 mm), oʻrta donali (0,25—0,5 mm), yirik donali (0,5 mm) larga, mineral tarkibi boʻyicha kvars-li, arkozli Qumtosh va grauvakkalarga boʻlinadi. Zichligi 2,2 — 2,7 g/sm3, gʻovak-liligi 0,69—6,70%, suv shimishi 0,63—6,0% ni tashkil etadi. Kremniy va karbonat moddalar yordamida se-mentlashgan Qumtoshlarning fizik-mexanik xossalari yuqori, gil yordamida birikkan Qumtosh esa sifatsiz boʻladi. Qumtoshning oʻtga chidamliligi har xil; kremniyli modda yordamida jipslashgan toza kvarsli Qumtosh eng yuqori (1700°gacha) olovbardoshlikka ega. Qurilishda Qumtoshdan devoriy va qoplama materiallar, xarsangtosh, shagʻal (yoʻl qurilishi va betonda toʻldirgich sifatida foydalaniladi. Tarkibida 95% dan ortiq kremnezyom (5YU2) boʻlgan kvarsli Qumtoshlar dinas ishlab chiqarishda, mis va nikel quyishda flyus sifatida hamda shisha tayyorlashda ishlatiladi.

Ushbu maqolada Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi (2000-2005) maʼlumotlaridan foydalanilgan.

Ushbu maqola chaladir. Siz uni boyitib, Vikipediyaga yordam berishingiz mumkin.
Bu andozani aniqrogʻiga almashtirish kerak.