Skopye

Skopye maked.: Скопје
poytaxt shahar
Soat strelkasi boʻylab: «Skopye qoʻrgʻoni»dan Skopye markazining koʻrinishi (Kale), Kuršumli An, Eski Bozor, Eski temir yoʻl stantsiyasi, Avliyo Kliment cherkovi, Tosh koʻprik.
Bayroq Gerb
41°59′0″N 21°26′0″E / 41.98333°N 21.43333°E / 41.98333; 21.43333
Mamlakat	Shimoliy Makedoniya
Mintaqa	Skopye
Hukumat
• Mer	Danela Arsovka[1]
Avvalgi nomlari	Scupi, Üsküb, Scople
Maydon	5,715 km2 (2,207 kv mi)
Markazi balandligi	240 m
Iqlim turi	subtropik
Aholisi  (2018)	509 900[2]
Zichligi	892 kishi/km2
Milliy tarkib	makedonlar (65%), albanlar (27%), serblar (8%) va boshqa.
Konfessiyaviy tarkib	provaslavlar, musulmon-sunniylar, katoliklar
Etnoxoronim	skopyalik
Vaqt mintaqasi	UTC+1, yozda UTC+2
Telefon kodi	+389 02
Pochta indeks(lar)i	1000
Skopye

Skopye (/ˈskɒpji, -jeɪ/, SKOP-yee, -⁠yay, SKOHP-^[3]; maked.: Скопје ˈskɔpjɛ (yordam·maʼlumot); albancha: Shkup) — Shimoliy Makedoniyaning poytaxti va eng yirik shahri. Skopye hududi kamida miloddan avvalgi 4000 yil avval tashkil topgan. Hozirgi zamonaviy shahar markazida joylashgan eski Skopye qal’asi ichidan neolit davriga oid turar-joylarining qoldiqlari topilgan. Dastlab Paeoniya qirolligiga qarashli boʻlgan Scupi miloddan avvalgi II asrda Dardaniyaning poytaxtiga aylandi. Milodiy 1-asr arafasida shahar rimliklar tomonidan bosib olinib, harbiy lagerga aylantirilgan^[4][5]. Miloddan avvalgi 395-yilda Rim imperiyasi sharqiy va gʻarbiy qismlarga boʻlingach, Scupi Konstantinopoldan Vizantiya hukmronligi ostiga oʻtadi. Ilk oʻrta asrlarda shahar Vizantiya va Bolgariya imperiyasi oʻrtasida talash boʻldi.

1282-yildan shahar Serbiya imperiyasining tarkibiga kirgan va 1346-yildan 1371-yilgacha uning poytaxti boʻlgan. 1392-yilda Skopye Usmonli turklari tomonidan bosib olinadi va uni Üsküb (اسکوب) deb nomlashadi. Shahar 500 yildan ortiq vaqt davomida Usmonlilar nazorati ostida boʻlib, Üsküb pashasanjagining (Usmonlilar davlatida viloyatdan kichikroq boʻlgan mamuriy birlik sanjak deb ataladi) poytaxti boʻlib xizmat qilgan va keyinchalik Kosovo viloyatining poytaxti boʻlgan. 1912-yilda Bolqon urushi paytida Serbiya Qirolligi tarkibiga qoʻshib olingan. Birinchi jahon urushi paytida shahar Bolgariya Qirolligi tomonidan bosib olingan va urushdan keyin yangidan tashkil etilgan Yugoslaviya qirolligi tarkibiga kiruvchi Vardarska Banovina provintsiyasi poytaxti boʻlgan. Ikkinchi jahon urushida shahar yana Bolgariya tomonidan bosib olindi va 1945-yilda Yugoslaviya tarkibidagi federativ davlat boʻlmish Makedoniya SR poytaxti boʻldi^[6]. 1963-yilda shaharda halokatli zilzila sodir boʻlgan.

Skopye Vardar daryosining yuqori oqimida, Belgrad va Afina oʻrtasidagi shimoliy-janubiy Bolqon yoʻlida joylashgan. Shahar metallni qayta ishlash, kimyo, yogʻoch, toʻqimachilik, charm va poligrafiya sanoatining markazi hisoblanadi. Shahar sanoatining rivojlanishi bilan savdo, logistika, bank sohalari, transport, madaniyat va sport sohalariga ham eʼtibor qaratildi. 2021-yildagi soʻnggi rasmiy aholini roʻyxatga olish maʼlumotlariga koʻra, Skopye shahar hududida 422,540 aholi istiqomat qiladi.

1. ↑ „Македонский премьер ушел из-за столицы“. 2021-yil 8-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 5-avgust.
2. ↑ „Republic of North Macedonia: Statistical Regions“. 2019-yil 22-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 21-avgust.
3. ↑ Wells, John C. (2008), Longman Pronunciation Dictionary (3rd-nashr), Longman, 747-bet, ISBN 9781405881180
4. ↑ Syme, Ronald; Birley, Anthony. The Provincial at Rome: And, Rome and the Balkans 80BC-AD14. University of Exeter Press, 1 January 1999. ISBN 9780859896320. 
5. ↑ Mócsy, András. Pannonia and Upper Moesia: A History of the Middle Danube Provinces of the Roman Empire. Routledge & K. Paul, 1 January 1974. ISBN 9780710077141. 
6. ↑ John B., Bell, Martin, Conflict in the former Yugoslavia: an Encyclopedia, ABC-CLIO, 1998, p. 270, ISBN 0874369355.