Kanada

Ten artykuł dotyczy państwa. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.

Kanada

Canada

Herb Flaga
Dewiza: A mari usque ad mare (Od morza do morza)
Hymn: O Canada
Hymn królewski: God Save the King (Boże, chroń Króla)
Ustrój polityczny	monarchia parlamentarna
Konstytucja	Konstytucja Kanady
Stolica	Ottawa
Data powstania	1 lipca 1867
Władca	Karol III
Gubernator generalny	Mary Simon
Premier	Justin Trudeau
Powierzchnia	9 984 670 km²[1]
Populacja (2024) • liczba ludności	38 721 000[2]
• gęstość	3,8 os./km²
Kod ISO 3166	CA
Waluta	1 dolar kanadyjski = 100 centów (CAD, $)
Telefoniczny nr kierunkowy	+1
Domena internetowa	.ca
Kod samochodowy	CDN
Kod samolotowy	C i CF
Strefa czasowa	UTC -3,5 do -8 (zima) UTC -2,5 do -7 (lato)
Język urzędowy	angielski, francuski
Religia dominująca	chrześcijaństwo (katolicy 38,7%)
PKB (2023)  • całkowite   • na osobę	2 089,67 mld[3] USD 52 722[3] USD
PKB (PSN) (2023)  • całkowite   • na osobę	2 385,12 mld[3] dolarów międzynarodowych 60 177[3] dolarów międzynarodowych
Położenie na mapie
Multimedia w Wikimedia Commons
Wiadomości w Wikinews
Cytaty w Wikicytatach
Hasło w Wikisłowniku
Informacje w Wikipodróżach

Kanada (ang. i fr. Canada) – państwo położone w Ameryce Północnej, rozciągające się od Oceanu Atlantyckiego na wschodzie do Oceanu Spokojnego na zachodzie i Oceanu Arktycznego na północy. Na południu i północnym zachodzie graniczy ze Stanami Zjednoczonymi, granice morskie: na północy z należącą do Danii Grenlandią (posiada również granicę lądową z Danią na wyspie Hansa) i na wschodzie z wyspami Saint-Pierre i Miquelon, wspólnotą zamorską Francji. Drugie państwo świata pod względem powierzchni (po Rosji) oraz 38. pod względem ludności^[4]. Kanada jest członkiem ONZ, NAFTA, Wspólnoty Narodów, Frankofonii, NATO, G7, APEC. Stolicą Kanady jest Ottawa, a największym miastem Toronto.

Obszar obecnej Kanady zamieszkiwały od tysięcy lat ludy tubylcze (plemiona Indian i Inuitów). Rozpoczęte pod koniec XV wieku brytyjskie i francuskie ekspedycje zbadały całe atlantyckie wybrzeże Kanady, co spowodowało stopniowe ich zasiedlenie przez Brytyjczyków i Francuzów. W 1867 cztery kolonie wchodzące w skład Brytyjskiej Ameryki Północnej uchwaliły Konfederację Kanady i powołały do życia nowe państwo – Kanadę. Stopniowy proces uniezależniania się od Wielkiej Brytanii osiągnął punkt kulminacyjny w 1982, gdy uchwalenie nowej Ustawy o Kanadzie (ang. Canada Act 1982, fr. Loi de 1982 sur le Canada) zerwało ostatnie więzi zależności od parlamentu brytyjskiego.

Kanada do dziś pozostaje monarchią konstytucyjną, z Karolem III jako głową państwa i utrzymuje demokrację parlamentarną. Kanada jest krajem dwujęzycznym i wielokulturowym, w którym na poziomie federalnym obowiązują dwa języki oficjalne: angielski i francuski (w ich kanadyjskich odmianach). Kanada jest państwem uprzemysłowionym i zaawansowanym technicznie, o zróżnicowanej gospodarce w znacznym stopniu uzależnionej od własnych bogactw naturalnych i wymiany handlowej – zwłaszcza ze Stanami Zjednoczonymi, z którymi Kanada ma trwałe i liczne związki.