Pakistan İslam Cumhuriyeti | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Başkent | İslamabad 33°40′K 73°10′D / 33.667°K 73.167°D | ||||||
En büyük şehir | Karaçi | ||||||
Resmî dil(ler) | Urduca, İngilizce | ||||||
Tanınan bölgesel dil(ler) | Pencapça, Peştuca, Sindhî, Beluçça | ||||||
Resmî din | İslam | ||||||
Demonim | Pakistanlı | ||||||
Hükûmet | Federal parlamenter İslamî cumhuriyet | ||||||
| |||||||
Yasama organı | Şûra Meclisi | ||||||
Senato | |||||||
Ulusal Meclis | |||||||
Tarihçe | |||||||
| |||||||
• Su (%) | 3,1 | ||||||
Nüfus | |||||||
• 2023 sayımı | 241.490.000 (5.) | ||||||
• Yoğunluk | 273.8/km2 (56.) | ||||||
GSYİH (SAGP) | 2022 tahminî | ||||||
• Toplam | 1,468 trilyon $[1] (24.) | ||||||
• Kişi başına | 6.470 $[1] (178.) | ||||||
GSYİH (nominal) | 2022 tahminî | ||||||
• Toplam | 347 milyar $[1] (44.) | ||||||
• Kişi başına | 1.562 $[1] (178.) | ||||||
Gini (2018) | 31.6[2] orta | ||||||
İGE (2021) | 0.544[3] düşük · 161. | ||||||
Para birimi | Pakistan rupisi (Rs., PKR) | ||||||
Zaman dilimi | UTC+5 (PST) | ||||||
Telefon kodu | 92 | ||||||
İnternet alan adı | .pk | ||||||
Resmî site pakistan.gov.pk | |||||||
|
Pakistan (Urduca: پاکِستان), resmî adıyla Pakistan İslam Cumhuriyeti (Urduca: اِسلامی جمہوریہ پاكِستان), Güney Asya'da bir ülkedir. 241,49 milyonu aşan nüfusuyla dünyanın en kalabalık beşinci ülkesidir.[4] En büyük ikinci Müslüman topluluğuna sahiptir. 881.913 km²'lik yüzölçümü ile bu alanda 33. sıradadır. Pakistan'ın güneyde Umman Denizi ve Körfezi'ne 1046 km kıyısı vardır. Doğuda Hindistan, batıda Afganistan, güneybatıda İran ve kuzeydoğuda Çin ile komşudur. Kuzeybatıda Afganistan'ın Vahan Koridoru Pakistan'ı Tacikistan'dan ince bir hatla ayırır. Ayrıca Umman ile deniz sınırı bulunmaktadır.
Günümüzde Pakistan'ın bulunduğu topraklar birçok antik medeniyetin mekanı olmuştur. Pakistan tarihi bu bölgeyi içine alan Hint altkıtasının tarihi ile iç içedir. Tarih öncesinde Cilalı Taş Devri'ne ait Mehrgarh ve Tunç Çağı İndus Vadisi Uygarlığı; Hindu, Hint-Yunan, Müslüman, Türk-Moğol, Afgan ve Sih gibi farklı inanç ve kültürlere sahip krallıklar bölgede hüküm sürmüştür. Bölge başlıca Pers Ahameniş İmparatorluğu, İskender İmparatorluğu, Seleukos İmparatorluğu, Hint Maurya İmparatorluğu, Kuşan İmparatorluğu, Gupta İmparatorluğu,[5] Arap Emevîler, Türk-Moğol Gazneliler, Gurlular, Delhi Sultanlığı, Moğol İmparatorluğu, Babürlüler,[6] Afgan Dürranîler ve Surîler, kısmen Sih İmparatorluğu ve son olarak Britanya Hindistanı olmak üzere çok sayıda imparatorluk ve hanedanca yönetildi.[7][8]
Pakistan, Britanya Hindistanı'nın bölünmesini ve Müslüman nüfuslu bölgelerin bağımsızlığını talep eden Pakistan Hareketi'nin çabalarıyla 1947'de Hint Müslümanları için bir yurt olmak üzere bağımsızlığını kazanmıştır.[9][10][11] Çeşitli dil ve etnik grupların yanı sıra coğrafya ve yaban yaşamı bakımından da zengin bir ülkedir. Başlangıçta bir dominyon olan Pakistan, 1956'da kabul edilen anayasayla İslam cumhuriyetine dönüştü. Etnik iç savaş ve 1971'deki Hint müdahalesi Doğu Pakistan'ın Bangladeş ismiyle ülkeden ayrılmasıyla sonuçlandı.[12] Pakistan, 1973'te tüm yasaların Kur'an ve Sünnet'i temel alan İslam hükümlerine uygunluğunu şart koşan yeni bir anayasayı kabul etti.[13] 2008 yılında sivil yönetime geçildi.[14] 2010'da ise parlamenter sistemli yönetim başladı.[15][16]
Bir orta güç olarak Pakistan,[17][18][19][20][21][22] dünyanın altıncı büyük ordusunu bulundurmaktadır ve ayrıca nükleer silahlı devlet kabul edilen bir nükleer güçtür. Dünyanın en büyük ve en hızlı büyüyen orta sınıflarından birine sahip olan Pakistan ekonomisi[23][24] yükselen ekonomiler arasında gösterilmektedir.[25][26] Bağımsızlığından bu yana askeri rejim, siyasi belirsizlik ve Hindistan'la çatışmalar Pakistan'ın siyasi tarihini şekillendirmiştir. Ülke yoksulluk, düşük okur yazarlık ve yolsuzluk gibi sorunlarla boğuşmaya devam etmektedir.[27][28][29] Pakistan BM, Şanghay İşbirliği Örgütü, İİT, İngiliz Milletler Topluluğu, Güney Asya Bölgesel İşbirliği Teşkilatı ve Teröre Karşı İslam İttifakı'nın üyesidir.
Pakistan, Azerbaycan topraklarını işgal ettiği için Ermenistan'ın bağımsızlığını tanımayan tek BM üyesi ülkedir.[30]
Pakistan is unique among Muslim countries in its relationship with Islam: it is the only country to have been established in the name of Islam
As British rule there drew to an end, many Muslims demanded, in the name of Islam, the creation of a separate Pakistan state.
Prior to the partition of India in 1947 into two separate nation-states, a group of Western-educated Indian Muslims who constituted the Muslim League, the pivotal Muslim political organization in undivided India, ardently advocated the logical of creating a separate homeland for Indian Muslims.
Ostensibly a homeland for all Indian Muslims, Pakistan was hewed out of the Muslim-majority regions of British India--Sind, Baluchistan, the Northwst Frontier Province, and West Punjab in the northwest and East Bengal in the east.
The constitution proclaims ... that all existing laws shall be brought in accordance with the injunctions of Islam as laid down in the Quran and Sunnah, and no law shall be enacted which is repugnant to such injunctions.
In the framework of their regional security complex theory (RSCT), Barry Buzan and Ole Waever differentiate between superpowers and great powers which act and influence the global level (or system level) and regional powers whose influence may be large in their regions but have less effect at the global level. This category of regional powers includes Brazil, Egypt, India, Iran, Iraq, Israel, Nigeria, Pakistan, Saudi Arabia, South Africa and Turkey.
The regional powers such as Israel or Pakistan are not simple bystanders of great power politics in their regions; they attempt to asymmetrically influence the major power system often in their own distinct ways.
Countries like Saudi Arabia and Pakistan have enough influence to not be considered small, but not enough to be major powers. Within the limits of their regions, they play a significant political role. Thus instinctively, they would qualify as middle powers. While it is not the objective here to question the characteristics of Jordan's definition of middle powers, we argue that Pakistan is in fact a middle power despite its being nuclear-armed. When looking at the numbers, for instance, it appears that Saudi Arabia and Pakistan can be classified as middle powers (see in this regard Ping, 2007).