Estamento

O enterro do Conde de Orgaz (1588), Domenico Teotocopuli El Greco. Os estamentos privilexiados, nobreza e clero, lexitímanse mutuamente na cúspide social, e ábrenselles as portas do ceo, de cuxo orde divina pretenden ser o reflexo terreal. O non privilexiados, a pesar de ser a gran maioría da poboación, están pouco representados (o que dá o seu peso exacto no sistema político e social): quizais só os dous únicos personaxes que miran de fronte ao espectador (o pintor e o seu fillo) serían membros da burguesía; non aparece ningún campesiño (os veciños da vila de Orgaz aos que houbo que obrigar a pagar as rendas das que saíu o cadro e a Igrexa de Santo Tomei).

Estamento é o estrato dunha sociedade, definido como grupo social integrado por persoas dunha mesma situación xurídica, ou co mesmo nivel cultural, económico e profesional.[1] É a división social que responde os criterios propios do feudalismo e o Antigo Réxime. Os estamentos (nobreza, clero e "terceiro estado" ou "común", no seu conformación clásica) tenden a ser agrupacións pechadas, pois se entra neles normalmente polas circunstancias do nacemento (a familia e mesmo a primoxenitura), a diferenza das clases sociais, que se definen por intereses económicos. A pesar diso, os estamentos non son absolutamente pechados, a diferenza das castes, e existe a posibilidade de promoción social por méritos extraordinarios (ennobrecemento a cargo do rei por servizos militares ou doutro tipo, mesmo por compra a cambio de diñeiro –venalidad de oficios e dignidades–); por matrimonio (aínda que as relacións desiguais son mal vistas socialmente) e polos mecanismos de recrutamento eclesiástico (que se xustifican espiritualmente co termo vocación -chamada divina-).

O estamento pode recibir tamén o nome de estado (como en estado laico e estado eclesiástico –non confundir co concepto político de Estado, referido ao estatal e non ao estamental–), pois se identifica cunha característica definitoria e intrínseca á persoa (como o estado civil). Tamén pode denominarse orde, e á sociedade que se divide segundo ese criterio adóitase chamar sociedade estamental ou sociedade de ordes.[2]

  1. Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para Estamento.
  2. Georges Duby, Les trois ordres ou l'imaginaires du feodalisme (1978), Paris, Gallimard. POLY, J.-P. Poly y BOURNAZEL, E.: La Mutation féodale, X e -XII e siècles (1980), París, PUF.

Developed by StudentB